Saskia, Alkmena, muza teatru, kabaretu, czyli....
MARTA STEBNICKA W NOWEJ HUCIE
Szuka³em epizodów nowohuckich w biografii artystycznej wspania³ej artystki sceny i estrady - Marty Stebnickiej. I znalaz³em. Re¿yserowa³a spektakl z piosenkami Brela, potem za¶ sepektakl muzyczny swojego mê¿a - Ludwika Jerzego Kerna. Mnie osobi¶cie kojarzy siê ta aktorka i re¿yser z popularnym, wiele razy ogl±danym Romansem z wodewilu W³adys³awa Krzemiñskiego, a tak¿e z kabaretem Jama Michalika, do którego na Stebnick± chodzili moi rodzice.
¯a³ujê, ¿e nie mog³em Jej podziwiaæ w historycznych przedstawieniach Starego Teatru - Powrocie syna marnotrawnego czy Amfitrionie 38. Jako absolwentka Studia Starego Teatru maj±c za sob± do¶wiadczenia teatru okupacyjnego Tadeusza Kantora ( gra³a Balladynê S³owackiego), stawia³a swe pierwsze kroki wraz z Tadeuszem £omnickim, Adamem Hanuszkiewiczem i Gustawem Holoubkiem przy Januszu Warneckim, Zdzis³awie Mro¿ewskim i Jacku Woszczerowiczu. To g³ównie Warneckiemu po¶wiêci³a swoje wspomnienie w zredagowanym przeze mnie jubileuszowym albumie o Starym Teatrze. My¶lê, ¿e to w³a¶nie Warnecki i Maria Dulêba byli pierwszymi mistrzami teatralnymi Marty Stebnickiej. A od wielu lat Marta Stebnicka jest mistrzem dla wielu wspania³ych polskich aktorów. Przez wiele lat uczy³a piosenki w krakowskiej PWST. Z wielk± atencj± wspominaj± te lekcje profesjonalnego ¶piewania i nauki teatru m.in Anna Seniuk, Ewa Demarczyk, El¿bieta Zaj±cówna czy Beata Rybotycka.
Marta Stebnicka powinna mieæ swój kabaret, swój teatr muzyczny, mo¿e co¶ na wzór Paryskiej Olimpii. Powinna mieæ w³asn± szko³ê. Ale w³a¶ciwie to wszystko mia³a przez blisko 65 lat, bo tyle mija od jej debiutu w pierwszej powojennej inscenizacji Mê¿a doskona³ego na deskach Starego Teatru w Krakowie. Przechodzi³a wówczas przez scenê z dzbankiem na g³owie i wypowiada³a tylko jedno s³owo - czas. Od tego wszystko siê zaczê³o, ta ca³a tajemnica teatru, któr± poznawa³a dziêki tym wcze¶niej wymienionym mistrzom. A jej Saskia pierwsza wa¿na rola u boku Warneckiego by³a ¿ywym obrazem Rembrandta.
Maria Ko¶cia³kowska wybitna aktorka, zapamiêta³a to przedstawienie jako jedno z najpiêkniejszych, jakie widzia³a na scenie. Przejmuj±ce piêkno obrazów i ¶wiat³a. Jak wspomina³a - widzia³am potem teatr Jouveta, teatr szekspirowski z Olivierem i to by³ w tej skali spektakl...
Stebnicka przez wiele lat uczy³a mi³o¶ci do piosenki francuskiej. Za to zreszt± otrzyma³a od Chiraca Order. Ale najwiêksz± satysfakcje ma nie tylko z wielkich ról zagranych na deskach Starego Teatru czy Teatru im. S³owackiego, ale ze swych wychowanków. Ka¿dy kto choæ raz zetkn±³ siê z Mart± Stebnick± zapamiêta to spotkanie na ca³e ¿ycie. Stebnicka wychowa³a siê w atmosferze dawnego teatru, tego, który ju¿ odszed³, ale jak mo¿e to przypomina o Solskim, Siemaszkowej (pierwszej Pannie M³odej z prapremiery Wesela), Warneckim, Dulêbie, Æwikliñskiej, Kloñskiej... tak, tak wiele lat minê³o - jak wspomina Marta Stebnicka, która przewêdrowa³a ze swoimi piosenkami ró¿ne kraje i miasta, wielkie i malutkie: Kraków, My¶lenice, Warszawa, Gnojnik, Nowy Jork, Nowy Sacz, Londyn Szczecin, Gdów i Pary¿, , Chicago i Pcim, Praga i S³upsk itd. Wszêdzie uwielbiana i podziwiana, dzi¶ w zaciszu domowym, byæ mo¿e pisze wspomnienia z teatru, bo jedn± z ostatnich ksi±¿ek po¶wiêci³a - wachlarzom.
Spotkanie z Mart± Stebnick± z okazji 65-lecia jej debiutu w Starym Teatrze odbêdzie siê w O¶rodku Kultury im. Norwida. To dobrze. Bo co ³±czy Norwida i Stepnick±? Pary¿ i mi³o¶æ do sztuki. Spotkanie z udzia³em przyjació³ artystki i uczniów odbêdzie siê 15 lutego o godz. 17.00 w sali teatralnej O¶rodka na os. Górali 5. Serdecznie zapraszamy.
DDOM
Wernisa¿ wystawy pt. „Hutnicy”, grupa plastyczna „Amarant” oraz widowisko muzyczno-taneczne „Touch of Ireland” to trzy tematy felietonów, które widzowie bêd± mogli zobaczyæ w 199 wydaniu Nowohuckiej Kroniki Filmowej.
Projekt fotograficzny pt. „Hutnicy” by³ prób± analizy socjologicznej i fotograficznego pokazania problemu restrukturyzacji zatrudnienia w nowohuckim kombinacie metalurgicznym. Realizacja pomys³u zosta³a zapocz±tkowana w czasie weekendowych warsztatów fotograficznych pt. „Nowa Huta (nie)obiektywnie” prowadzonych przez Tomasza Wiecha, a jego fina³em jest wystawa w „1949Club”. W trakcie wernisa¿u uczestnikom zaproponowano sentymentaln± podró¿ w nowohuck± przesz³o¶æ.
Grupa Plastyczna „Amarant” jest nieformalnym stowarzyszeniem malarzy amatorów skupiaj±ca ludzi ró¿nych zawodów, m.in. nauczycieli, architektów, prawników, lekarzy, techników, in¿ynierów. Kamera Kroniki mia³a okazjê podejrzeæ kilku z nich przy pracy, a poniewa¿ „Amarant” ma charakter otwarty, zaprasza wszystkich wykazuj±cych zami³owanie do malarstwa i wra¿liwych na piêkno ¶wiata. Cz³onkowie Grupy, pod wodz± prof. Kazimierza Machowiny, maj± w swym dorobku udzia³ w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych.
W Nowej Hucie mieli¶my niedawno okazjê go¶ciæ brawurowy i barwny spektakl „Touch of Ireland”. To g³êboko osadzone w irlandzkiej tradycji widowisko jest kompilacj± charakterystycznych utworów muzycznych i choreografii w wykonaniu zespo³u Carrantuohill oraz formacji tanecznej Reelandia. Do wspó³pracy zaproszono równie¿ wokalistê - Roberta Kasprzyckiego, dziêki któremu publiczno¶æ mog³a wyciszyæ siê przy nastrojowych balladach albo roz¶piewaæ przy najbardziej znanych irlandzkich utworach. Relacja z wystêpu zakoñczy wydanie 199 wydanie Nowohuckiej Kroniki Filmowej. Bêdzie j± mo¿na ogl±daæ przed wszystkimi seansami w Kinie Studyjnym Sfinks od pi±tku 12 lutego oraz na antenie TVP Kraków w poniedzia³ek 15 lutego. Serdecznie zapraszamy.
Dla mieszkañców nowohuckich dzielnic
Perspektywy rozwoju komunikacji miejskiej
Rada Miasta uchwali³a w ubieg³ym tygodniu Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010 - 2019. Do tego projektu Planu radny W³odzimierz Pietrus (PiS) wprowadzi³ dwie inwestycje komunikacyjne, maj±ce du¿e znaczenie dla mieszkañców Nowej Huty: przebudowê linii tramwajowej pod Krakowski Szybki Tramwaj (KST) oraz modernizacjê po³±czenia kolejowego do Czy¿yn pod Szybk± Kolej Aglomeracyjn± (SKA).
Przebudowa linii tramwajowej na odcinku: Plac Centralny im. Reagana – Centrum Administracyjne Huty - Wzgórza Krzes³awickie wraz z systemem sterowania ruchem.
Zakres rzeczowy tej inwestycji tramwajowej uzupe³nia "Przebudowê trasy Rondo Mogilskie - pl. Centralny" i obejmuje modernizacjê torowiska tramwajowego na odcinku plac Centralny im. Reagana – Centrum Administracyjne Huty - Wzgórza Krzes³awickie (podwójnego toru) oraz modernizacjê torowiska plac Centralny im. Reagana - Kopiec Wandy. W ramach tego nast±pi przebudowa przystanków na trasie na wysoki peron. Te po³±czenia tramwajowe w³±czone zostan± do Systemu Nadzoru Ruchu Tramwajowego z bie¿±c± informacj± pasa¿ersk± na przystankach (Systemu Informacji Pasa¿erskiej) o realnym czasie przyjazdu tramwaju oraz z wiadomo¶ciami o utrudnieniach w ruchu, wykorzystuj±c elektroniczne tablice informacyjne oraz komputery zainstalowane we wszystkich poci±gach tramwajowych.
W sk³ad projektowanych tras pod KST wejd± bezkolizyjne torowiska w tunelach tramwajowych lub wybrane torowiska wydzielone z zapewnionym bezwzglêdnym priorytetem na skrzy¿owaniach dziêki planowanemu Systemowi Sterowania Ruchem. Bêd± one przystosowane do wprowadzenia na nie najnowocze¶niejszego taboru tramwajowego.
Podstawowym wyró¿nikiem systemów szybkiego tramwaju ma byæ prêdko¶æ komunikacyjna, która nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 24 km/h, licz±c wraz z czasem postoju na przystankach. Finansowy udzia³ Gminy Miejskiej Kraków w realizacji tej tramwajowej inwestycji zale¿ny jest od pozyskanych ¶rodków zewnêtrznych. Ca³o¶ciowy projekt uwzglêdnia poza ¶rodkami bud¿etowymi pozyskiwanie bezzwrotnych ¶rodków z Unii Europejskiej oraz mo¿liwo¶æ finansowego udzia³u MPK S.A.
Szybka Kolej Aglomeracyjna na trasie Czy¿yny - Dworzec G³ówny kontynuacj± po³±czenia z Balicami.
Do wykazu krakowskich inwestycji strategicznych planowanych do realizacji w latach 2010-2019 wprowadzona zosta³a równie¿ przez radnego W³odzimierza Pietrusa "Przebudowa i modernizacja istniej±cego po³±czenia kolejowego na trasie Czy¿yny - Dworzec G³ówny". Ta kolejowa linia mo¿e siê staæ dla Nowej Huty oknem na ¶wiat, jako uzupe³nienie istniej±cego ju¿ po³±czenia centrum Krakowa z Balicami. Zapewniæ mo¿e o¿ywienie inwestycyjne i turystyczne dla Nowej Huty, usprawnienie transportu publicznego z Now± Hut± (obejmuj±cego bezpo¶rednio dzielnice: XIV, XV, i po¶rednio bêd±ce w zasiêgu tylko jednego przystanku tramwajowego dzielnice: XVI, XVIII).
Jak nam powiedzia³ W³odzimierz Pietrus, po³±czenie mo¿e byæ realizowane praktycznie ju¿ dzi¶ - ze stacji Kraków G³ówny, przez posterunek odga³ê¼ny Kraków-Przedmie¶cie, Kraków-Batowice, powrót do Krakowa-Przedmie¶cia, Kraków-Olsza, Elektrownia Kraków S.A., Arged, Zak³ady Przemys³u Tytoniowego Philip Morris Polska. Przejazd od stacji Kraków G³ówny do Elektrociep³owni mo¿liwy jest trakcj± elektryczn±, dalej brak jest sieci. Stan torów od Elektrociep³owni do Argedu jest dobry, na dalszym odcinku brak jest szczegó³owych informacji (bocznica do Zak³adu Tytoniowego nie jest obs³ugiwana). W obecnej sytuacji brak jest przej¶cia bezpo¶rednio na wêze³ lub odej¶cie torów Kraków-Przedmie¶cie na kierunek Kraków-Olsza bez zmiany czo³a poci±gu, st±d konieczny jest przejazd do Krakowa-Batowic.
Przewiduje siê stworzenie alternatywnego przejazdu: Kraków-G³ówny, Kraków-Mydlniki, Kraków-Olsza, Elektrociep³ownia, Zak³ady Tytoniowe lub Kraków G³ówny, Kraków-P³aszów, Kraków-Olsza, Elektrociep³ownia, Zak³ady Tytoniowe. Warunkiem powodzenia przedsiêwziêcia jest pe³na elektryfikacja na ca³ej d³ugo¶ci trasy biegu poci±gu, jak równie¿ poprawa stanu nawierzchni toru, co zapewni stabiln± realizacjê pasa¿erskiego rozk³adu jazdy. Na podstawie dotychczasowych do¶wiadczeñ mo¿na stwierdziæ, ¿e spalinowe autobusy szynowe ulegaj± czêstszym awariom, ni¿ elektryczne.
Aktualnie przewozy aglomeracyjne realizowane s± do: Wieliczki, Krzeszowic, Skawiny oraz Krakowa-Balic. Realizowana jest równie¿ znacznie szersza zasiêgiem taryfowa oferta tzw. bilety czasowe w Aglomeracji Krakowskiej.
- Realizacja powy¿szego nowohuckiego projektu Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej wymaga opracowania Studium Wykonalno¶ci (m.in. profesjonalnych wizji lokalnych, szczegó³owej analizy marketingowej oraz ekonomicznej oraz zabezpieczenia stosownych ¶rodków finansowych, jak równie¿ zaanga¿owania strony samorz±dowej oraz niezbêdnie ze strony kolejowej (Oddzia³u Infrastruktury Kolejowej w Krakowie, Zak³adu Infrastruktury, jak równie¿ Ma³opolskiego Zak³adu Przewozów Regionalnych). Istotnym elementem bêdzie sprawa w³asno¶ci gruntów, szczególnie na ostatnim odcinku trasy – dodaje krakowski radny.
Ilo¶æ kursuj±cych poci±gów uzale¿niona bêdzie od ich rentowno¶ci oraz ¶rodków finansowych przeznaczonych przez Urz±d Marsza³kowski (organizatora przewozów na terenie województwa ma³opolskiego), na pokrycie ró¿nicy pomiêdzy kosztami, a przychodami.
Ca³kowity zakres rzeczowy tej kolejowej inwestycji obejmuje realizacjê przedsiêwziêcia organizacyjno-technicznego, polegaj±cego na uruchomieniu szynowego systemu transportowego na terenie Krakowa, z wykorzystaniem wraz z uk³adem przystanków istniej±cej sieci kolejowej, z zasiêgiem dzia³ania na odcinku Kraków G³ówny - Czy¿yny (Nowa Huta), z wariantem przystanku po¶redniego w Batowicach.
Realizacja SKA wymaga: wdro¿enia systemu organizacyjnego, budowy nowych i modernizacji istniej±cych przystanków kolejowych wzd³u¿ tej trasy, budowy infrastruktury towarzysz±cej, integruj±cej SKA z innymi podsystemami transportowymi (wêz³y przesiadkowe, terminale autobusowe, parkingi, w tym funkcjonuj±ce w systemie Park & Ride), wprowadzenie nowej technologii sterowania ruchem kolejowym oraz zakup nowoczesnego taboru (lekki autobus szynowy).
Przy wariancie pomijaj±cym przystanek w Batowicach konieczna bêdzie budowa w ramach tego przedsiêwziêcia ³±cznicy kolejowej w rejonie Cmentarza Rakowickiego. W tej chwili g³ówny zakres zadania to opracowanie studium wykonalno¶ci dla tego po³±czenia kolejowego oraz przygotowanie kompletnego wniosku o ustalenie lokalizacji linii kolejowej – powiedzia³ nam radny Pietrus.
Ca³o¶ciowy projekt uwzglêdnia mo¿liwo¶æ pozyskania bezzwrotnych ¶rodków Unii Europejskiej, udzia³ PKP PLK S.A oraz mo¿liwo¶æ jego realizacji w ramach tzw. partnerstwa publiczno-prywatnego.
Jan L. FRANCZYK
Zofia z dzieciñstwa pamiêta³a smak kaszy: ciep³ej, bezpiecznej, matczynej. Podczas wojny, kasza by³a dla niej niczym magdalenka Prousta. Z jednym wyj±tkiem: ona wype³nia³a smak wspomnieñ, nie trac±c czasu z oczu. Gdyby teraz mog³a cofn±æ czas…
Talerz ciep³ej kaszy powoli styg³ na stole. Mo¿na go w ka¿dej chwili podgrzaæ, dziêki mikrofalówkom na korytarzu. Rêka Zofii zacisnê³a siê mocniej, jakby chcia³a zatrzymaæ ¿ycie i nieodwracalny proces reakcji chemicznych. Czu³a ciep³o innej d³oni: nie by³a sama. Tak zgas³a, z rêk± w mojej rêce. Nieprzypadkowo emblematem hospicjum s± dwie wspieraj±ce siê d³onie.
W ostatni± niedzielê stycznia, w Klubie „Pod Kasztanami” Ko³o Polskiego Zwi±zku Emerytów Rencistów i Inwalidów nr 11 w osiedlu Ko¶cielniki zorganizowa³o spotkanie które nazwa³o „W noworocznym nastroju”.
Przyby³o na nie wielu go¶ci, których wita³y gospodynie spotkania: prezes ko³a Stefania Kubiñska oraz panie z klubu Iwona Piskorz i Stanis³awa Miszczyk. Na sali mogli¶my zobaczyæ równie¿ radnego Dzielnicy XVIII Nowa Huta Wojciecha Ru¶niaka, przewodnicz±c± Polskiego Zwi±zku Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Nowej Hucie Leokadiê Pawlus, proboszcza parafii p.w. Wszystkich ¦wiêtych w Górce Ko¶cielnickiej ks. Stanis³awa Palichleba, zespo³y „Ambaras” z Klubu Karino z Cha³upek i „Nutki” z Klubu Herkules z Branic oraz wielu mieszkañców osiedla.
W noworoczny nastrój wprowadzi³ zgromadzonych zespó³ „Echo”. Zespó³, dzia³aj±cy pod kierunkiem Leokadii Pawlus wykona³, oprócz kolêd, kilka utworów muzyki popularnej miêdzy innymi utwory takie jak miêdzy innymi „Uciekaj Moje serce” z repertuaru Seweryna Krajewskiego czy Leonarda Cohena „Dance Me To The End Of Love” . Niespodziank± dla wszystkich by³o przybycie jako, ¿e to ostatnia niedziela kolêdowania, zespo³u „Herody”. Jego za³o¿ycielem i kierownikiem jest Mieczys³aw Rutka. Cz³onkami zespo³u s± mieszkañcy dzia³aj±cy w Stowarzyszeniu Przyjació³ £uczanowic. Osiemdziesi±t wystêpów jakie arty¶ci dali w ko¶cio³ach, klubach kultury i przegl±dach grup kolêdniczych, jak na rok ich dzia³alno¶ci, to poka¼ny dorobek. Zespó³ przyby³ prosto z przegl±du w Zabierzowie.
Spotkanie zakoñczy³o biesiadowanie przeplatane wspólnym ¶piewaniem przy suto zastawionych sto³ach przygotowanych przez cz³onkinie Ko³a nr 11. Wychodz±cy z tego spotkania uczestnicy zgodnie twierdzili, ¿e by³ to dla nich ciekawie spêdzony czas. Zamiast siedzieæ przed telewizorem mo¿na by³o po¶piewaæ, porozmawiaæ i powspominaæ dawne czasy.
W.R.
Essen Europejsk± Stolic± Kultury 2010 Jak robi± to Niemcy? (II)
Poprzemys³owe atrakcje znajduj± siê nie tylko w Essen. Mo¿na je znale¼æ równie¿ w innych okolicznych miastach. Gazometr w Oberhausen
Wyj±tkowo ciekawym obiektem jest gazometr (Gasometer) w Oberhausen. Jego budowê rozpoczêto w lutym 1927 roku, a oddano do u¿ytku w roku 1929, jako zbiornik na gaz koksowniczy. Wysoko¶æ tego obiektu wynosi 117,5 m, a ¶rednica 67,6 m. Dzisiaj jest wizytówk± miasta i jedn± z najbardziej niezwyk³ych hal wystawowych w ca³ej Europie. Przestrzeñ gazometru gwarantuje niepowtarzalne do¶wiadczenie siedmio-, a nawet o¶miokrotnego echa. Wspólne tupniêciê w podest przez nasz± piêtnastoosobow± grupê, spowodowa³o po dwóch, trzech sekundach prawdziwy grzmot od sufitu, jakby wy³adowanie autentycznego pioruna. Wra¿enie niesamowite. Gazometr posiada czarne po³yskliwe ¶ciany o jedwabistym dotyku i przeszklon± windê panoramiczn± zabieraj±ca zwiedzaj±cych na platformê widokow±. A wspomniana wysoko¶æ 115,5 m odpowiada wysoko¶ci 44 piêter. Obok gazometru znajduj± siê stare pomieszczenia dawnej koksowni przerobione na restauracje i sale wystawienniczo-targowe. Emscher Park czyli pomys³ na tereny poprzemys³owe
Wyobra¼my sobie park. £adny, zielony, ze ¶cie¿kami rowerowymi, ze zje¿d¿alniami dla dzieci i ¶ciankami wspinaczkowymi dla doros³ych, z oczkami wodnymi. A po¶rodku tego huta, a w³a¶ciwie to co z niej pozosta³o. A pozosta³o niema³o. W latach osiemdziesi±tych XX w.Zag³êbiu Ruhry powsta³ projekt IBA Emscher Park, maj±cy na celu utrzymanie dziedzictwa kulturowego w tym przemys³owym regionie. Liczne projekty wchodz±ce w sk³ad IBA Emscher Park, podzielone zosta³y na cztery ¶cie¿ki tematyczne: przemys³ow±, kulturow±, przyrodnicz± i historyczn±. W Duisburgu na terenie zamykanej huty powsta³ park. Ca³y teren zosta³ zrewitalizowany, zabezpieczony oraz udostêpniony turystom. W ten sposób, w najwiêkszym zag³êbiu przemys³owym Europy, da siê spêdziæ atrakcyjnie czas...
Metodê organizacyjn± ulepszano tak d³ugo i skutecznie, a¿ sta³a siê si³± napêdow± przedsiêwziêæ o skali trudnej do wyobra¿enia. Eksponatem ostatniej w tym wieku Miêdzynarodowej Wystawy Budownictwa IBA sta³ siê park krajobrazowy rzeki Emschy, obejmuj±cy powierzchniê 800 km2, w tym 300 km2 terenów zielonych w centrum Zag³êbia Ruhry. Impreza trwa³a 10 lat - od roku 1989 do 1999. Uczestniczy³o w niej 17 miast, które do realizacji projektów zaprosi³y oko³o 200 planistów, architektów i architektów krajobrazu. Zrewaloryzowano blisko trzy tysi±ce mieszkañ i budowano tyle samo nowych, kontynuuj±c tradycjê lokalnych miast-ogrodów. Do akcji w³±czyli siê te¿ przyrodnicy. Stwierdzili oni, ¿e czê¶æ znajdowanych tam ro¶lin rozwija siê wy³±cznie w tych warunkach glebowych, nie maj±c odpowiedników w dalszym otoczeniu zak³adów. Tak zrodzi³ siê pomys³ turystycznego udostêpniania owych szczególnych ogrodów kultury technicznej XX wieku.
Stare szyby górnicze, ta¶moci±gi, bocznice kolejowe zachowano w niezmienionym kszta³cie, jako ¶lady epoki. Wystarczy³y niewielkie zabiegi kosmetyczne, dobra iluminacja i odpowiednie oczyszczenie widokowego przedpola, ¿eby zaczêto je postrzegaæ jak pomniki lub elementy swoistej scenografii przestrzennej. Czê¶æ obiektów, jak potê¿ny cylinder gazowni w Oberhausen, zmieni³a swoj± funkcjê na ekspozycyjno-widowiskow±. Wypracowano ca³kowicie nowy pogl±d na rewaloryzacjê krajobrazu przemys³owego, który mo¿na okre¶liæ mianem stylu Parku Emschy. Najbardziej zaskakuj±cy jest w tym wszystkim fakt, ¿e wiêkszo¶æ dzia³añ finansowa³ zwi±zek gmin Zag³êbia Ruhry. Czê¶æ ¶rodków pozyskano z funduszy miêdzynarodowych przeznaczonych na ochronê ¶rodowiska, czê¶æ z odpisów podatkowych, resztê wy³o¿yli poszczególni inwestorzy, którzy chcieli zaistnieæ na forum miêdzynarodowym. Nie usuniêto olbrzymich ha³d, ale je zagospodarowano. Powsta³y na nich ¶cie¿ki piesze i rowerowe, a na szczytach niektórych stanê³y du¿e konstrukcje architektoniczne, bêd±ce symbolem przekszta³cenia tych terenów w now± jako¶æ. Tetrahedron
Takim symbolem sta³a siê zadziwiaj±ca konstrukcja o nazwie Tetrahedron w Bottrop. Wznosi siê ona na szczycie jednej z ha³d otaczaj±cych to miasto. To stosunkowo m³ode dzie³o artystyczne, bo powsta³e w 1995 roku. Jego projektantowi przy¶wieca³a idea trójk±ta, czy te¿ czworo¶cianu Wac³awa Sierpiñskiego. Konstrukcja wykonana zosta³a z 210 ton stalowych rur i nie tylko, których ³±czna d³ugo¶æ wynosi 1500 metrów. Wznosi siê ona na wysoko¶æ 50 metrów i unosz± j± cztery o¶miometrowe filary. Ta wysoko¶æ 50 metrów, to wysoko¶æ oko³o 16-18 piêter. Konstrukcjê zawieszono na linach, a do tego wykonano z lekkich materia³ów, by ³atwiej poddawa³a siê sile wiatrów. Do tego schody i platformy wykonano z p³yt o strukturze a¿urowej. Tak¿e po to, by zmniejszyæ si³ê oddzia³ywania pr±dów powietrznych. Wra¿enia w trakcie wchodzenia na Tetrahedron s± niesamowite. Je¶li kto¶ ma nawet niewielki lêk wysoko¶ci, lepiej by siê tam nie wybiera³. Na platformie zawieszonej na wysoko¶ci 32 metrów ju¿ odczuwa³o siê magiê tego miejsca. Niby stoi siê na stabilnym pod³o¿u, ale czuje siê jak ono p³ywa pod wp³ywem ludzkich kroków i niewielkiej sile wiatru. Jeszcze lepsze wra¿enia s± na kolejnej, wy¿szej platformie. Zanim siê do niej dotrze trzeba pokonaæ wisz±cy mostek i spiralne schody. A potem stoi siê na platformie zawieszonej na wysoko¶ci 38 metrów. Jest ona, tak jak i poprzednia skonstruowana w kszta³ci pier¶cienia o ¶rednicy 8 metrów. Tylko, ¿e tutaj dochodzi dodatkowa atrakcja. Odczuwa siê brak poziomu, bowiem o ile poprzednia jest równoleg³a do pod³o¿a, to ta ma nachylenie oko³o 8 stopni.
Tetrahedron to niezwykle wa¿ne dzie³o w tutejszym postindustrialnym krajobrazie i nadmieniæ warto, ¿e nie jedyne. Dzisiaj s³u¿y g³ównie jako punkt widokowy na znaczny obszar Zag³êbia Ruhry.
+ + +
Jako¶ wcze¶niej nie by³em zwolennikiem krajobrazów przemys³owych. O wiele ciekawsze wydawa³y mi siê stare, historyczne miasta. Pa³ace, place, katedry, mury obronne. Ale tym zrobili Niemcy w Zag³êbiu Ruhry zosta³em oczarowany. Okazuje siê, ¿e mo¿na przekszta³ciæ ponure tereny nieczynnych kopalñ i fabryk w miejsca wyj±tkowo atrakcyjne. Przyjazne dla cz³owieka i ¶rodowiska. To szczególnie interesuj±ce do¶wiadczenie dla mieszkañca Nowej Huty, odgrodzonego od wschodu kombinatem metalurgicznym. Oczywi¶cie nowohucki kombinat ma swojego w³a¶ciciela, który sam decyduje o kszta³cie swojego zak³adu. Ale do¶wiadczenia niemieckie pokazuj±, ¿e czêsto zamiast wyburzaæ nieczynny obiekt, lepiej go odrestaurowaæ i przeznaczyæ na inne cele. Zamkniête kiedy¶ kopalnie i koksownie w Essen czy Oberhausen, odwiedzaj± dzi¶ tury¶ci liczeni rocznie w milionach. I zapewne w milionach mo¿na te¿ liczyæ zyski z wynajmu nowoczesnych pomieszczeñ biurowych w kompleksie Zollverein. Te miejsca têtni± dzi¶ ¿yciem. U nas, w poprzemys³owej przestrzeni nieczynnej hali nowohuckiego kombinatu, organizowana jest tylko jedna impreza kulturalna: Sacrum – Profanum. Koncert tego cyklu ciesz± siê niezwyk³± popularno¶ci±. Szkoda tylko, ¿e s± tak rzadko.
Jan L. FRANCZYK
Foto: autor
W 197 wydaniu Nowohuckiej Kroniki Filmowej jak zwykle bêdziemy mieli okazjê spotkaæ siê z przesz³o¶ci± i poobserwowaæ nowohuck± tera¼niejszo¶æ. Zaczniemy od relacji z kolejnego spotkania z cyklu „Portrety ludzi teatru, filmu, estrady”. W styczniu go¶ciem O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida by³a zwi±zana m.in. z Piwnic± pod Baranami aktorka i piosenkarka Beata Rybotycka. Niespodziank± dla publiczno¶ci by³a równie¿ obecno¶æ Marty Stebnickiej i Jerzego Nowaka, którzy wziêli udzia³ w dowcipnych opowie¶ciach oraz wspomnieniach, wspomnieniach, wspomnieniach…
Kolejny materia³ filmowy po¶wiêcony bêdzie kilkunastu fotografiom ze zbiorów zmar³ego niedawno budowniczego Nowej Huty, Dionizego £acha. Zdjêcia dokumentuj±ce powstawanie dzielnicy wykonane rêkami mistrzów prezentowane by³y ju¿ wielokrotnie. Te fotografie maj± jednak inny charakter - „pstrykane” w latach 50. na pami±tkê przez grupê kolegów, przeznaczone by³y do prywatnego albumu. W tle widaæ jednak zmieniaj±c± siê Now± Hutê – ha³dê p³aszowsk±, zburzone ju¿ kominy cementowni, sto³ówkê M³odego Robotnika.
Na zakoñczenie Kronika postara siê wprowadziæ widzów w kulisy przygotowañ do najnowszej wystawy, która w marcu zostanie otworzona przez Oddzia³ Dzieje Nowej Huty Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Bêdzie ona pokazywaæ historiê, architekturê i obecny stan nowohuckich ko¶cio³ów. Bardzo ciekawe s± dzieje zmieniaj±cych siê planów architektonicznych i koncepcji. Szerzej o tym opowie Pawe³ Jag³o - kierownik Oddzia³u.
197 wydanie Nowohuckiej Kroniki Filmowej bêdzie mo¿na ogl±daæ od 29 I do 4 II przed ka¿dym seansem w Kinie Studyjnym „Sfinks”, a tak¿e 1 II o godz. 8.45 i 19.20 na antenie Telewizji Kraków. Zapraszamy!
(as)
W niedzielny wieczór 24 stycznia br., w Arce Pana po raz szósty za¶piewali charytatywnie arty¶ci Piwnicy pod Baranami. Tradycyjnie ju¿ ich wystêp mia³ wspomóc Fundacjê Urszuli Smok „Podaruj ¯ycie”, nios±cej pomoc chorym na bia³aczkê. Nastrojowe kolêdy i pastora³ki, komponowane przez „piwnicznych” kompozytorów podczas spotkañ wigilijnych w gronie artystów przez wiele lat, ¶piewa³y najwiêksze gwiazdy Piwnicy pod Baranami. Wystêpuj±cy arty¶ci stworzyli niepowtarzalny klimat, co w tym miejscu w tê ch³odn± noc mia³o wymiar niemal magiczny. Kiedy skoñczyli ¶piewaæ, wszyscy ludzie w ko¶ciele wstali i d³ugo jeszcze dziêkowali im za ten wyj±tkowy koncert.
(MM)
Nowa Huta; na fundamencie Krzy¿a. Historia Ko¶cio³a, parafii i duszpasterzy KONKURS DLA M£ODZIE¯Y
KONKURS DLA M£ODZIE¯Y
Jak co roku, w kwietniu, pod patronatem Rady Miasta Krakowa organizowany jest tradycyjny konkurs dla m³odzie¿y szkó³ gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych dotycz±cy przesz³o¶ci Nowej Huty. W roku 2010 konkurs bêdzie mia³ charakter szczególny, gdy¿ odbêdzie siê w 50. rocznicê obrony nowohuckiego Krzy¿a.
Zachêcamy m³odzie¿ do udzia³u w konkursowych zmaganiach. Na zwyciêzców czekaj± nagrody. Poni¿ej publikujemy regulamin konkursu.
Regulamin konkursu
„Nowa Huta – na fundamencie Krzy¿a. Historia Ko¶cio³a, parafii i duszpasterzy”
1. Konkurs adresowany jest do uczniów szkó³ gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu Krakowa.
2. Patronat nad konkursem sprawuje Rada Miasta Krakowa.
3. Konkurs realizowany jest w dwóch etapach: Etap I (szkolny) przeprowadzany jest w szko³ach, które wyra¿± chêæ uczestniczenia w konkursie i oparty jest o dostarczony szko³om test wiadomo¶ci. Etap szkolny przeprowadza opiekun merytoryczny. Opiekun merytoryczny, którym mo¿e byæ np. nauczyciel historii, jêzyka polskiego lub katecheta, w zamkniêtej kopercie otrzymuje klucze z w³a¶ciwymi odpowiedziami do przes³anego testu oraz formularz protoko³u. Na podstawie wyników testu, wy³oniona zostanie reprezentacja szko³y, która mo¿e byæ jedno-, dwu- lub trzyosobowa. We¼mie ona udzia³ w etapie fina³owym. Wyniki etapu szkolnego nale¿y przes³aæ organizatorom konkursu do 31 marca 2010 r. Etap II (fina³owy) przeprowadzony zostanie w jednej z nowohuckich placówek kultury (o miejscu rozpoczêcia etapu fina³owego zainteresowani zostan± powiadomieni bezpo¶rednio przez organizatorów konkursu). W trakcie fina³u najlepsze szkolne dru¿yny bêd± odpowiadaæ ustnie przed konkursowym jury na wylosowane przez siebie zestawy pytañ. W sk³ad jury wchodz±: Jan L. Franczyk (redaktor naczelny „G³osu-Tygodnika Nowohuckiego”), Jerzy Ridan (re¿yser i dokumentalista dziejów Nowej Huty), Leszek Sibila (historyk), Maciej Miezian (historyk sztuki, pracownik nowohuckiego oddzia³u Muzeum Historycznego Miasta Krakowa), Stanis³aw Malara (sekretarz jury) oraz ks. Stanis³aw Puzyniak (proboszcz parafii NSPJ w Nowej Hucie). Etap fina³owy odbêdzie siê 27 kwietnia 2010 r. (w 50. rocznicê walki o krzy¿) i bezpo¶rednio po jego zakoñczeniu nast±pi og³oszenie wyników. O godzinie rozpoczêcia fina³u dru¿yny zostan± poinformowane przez organizatorów konkursu.
4. Zg³oszenia szkó³ do konkursu przyjmowane bêd± do 15 lutego 2010 r. (mo¿na wys³aæ faks) pod adresem: „G³os-Tygodnik Nowohucki”, al. Jana Paw³a II 232, 31-913 Kraków, faks: 0-12 643-66-33. W zg³oszeniu powinna znale¼æ siê nazwa i adres szko³y, imiê i nazwisko opiekuna merytorycznego oraz numer telefony kontaktowego.
5. Zwyciêzcy konkursu otrzymaj± cenne nagrody.
6. Szczegó³owych informacji udziela red. Jan Franczyk, tel. 604-535-494.
Literatura pomocnicza:
Jan L. Franczyk, Na fundamencie Krzy¿a. Ko¶ció³ katolicki w Nowej Hucie w latach 1949-1989, Kraków 2004.
Jan L. Franczyk, Marek Lasota, ks. Jan Szczepaniak, Nowa Huta. Miasto Krzy¿a i pracy, Kraków 2009.
Jerzy Ridan, Krzy¿ nowohucki. Dzieje walk o wiarê i wolno¶æ, Krzeszowice 2006.
On tutaj by³… Karol Wojty³a w Nowej Hucie, red. R. Bober, W. Paduchowski, Kraków 2007.
W imieniu organizatorów:
Jan L. Franczyk
Stanis³aw Malara
Drugi ju¿ raz Nowohucianie zostali zaproszeni do wspólnego kolêdowania. W niedzielê 10 stycznia, o godz. 17 ko¶ció³ p.w. Naj¶wiêtszego Serca Pana Jezusa na os. Teatralnym zape³ni³ siê po brzegi. Za¶piewana przez obecnych kolêda zosta³a nagrana.
Organizatorami Nowohuckiej Kolêdy s± Stowarzyszenie KorboTurbina i O.K. im C.K. Norwida. Zainicjowana w zesz³ym roku impreza okaza³a siê strza³em w dziesi±tkê. Nowohucianie chêtnie ¶piewaj± kolêdy i prowadz±ca tegoroczne spotkanie Roma Krzemieñ nie musia³a ich do gromkiego ¶piewu specjalnie namawiaæ. Wspomagani przez Kapelê Rodzinn± Jana Nowaka „Krakusy” i zespó³ „Promyki Krakowa” od¶piewali kilka kolêd i pastora³ek. Organizatorzy zadbali o to by po drugim nowohuckim kolêdowaniu pozosta³ niezatarty ¶lad, nagrania kolêdy „Gdy siê Chrystus rodzi” w wykonaniu mieszkañców Nowej Huty bêdzie mo¿na pos³uchaæ na stronie Stowarzyszenie KorboTurbina (www.korboturbina.pl ) i stronie O.K. im C.K. Norwida ( www.okn.edu.pl ). W ich imieniu dziêkujemy nowohuckiej drukarnia Symilo za pomoc w organizacji przedsiêwziêcia. Rok zleci szybciej ni¿ siê nam wydaje, proponuje zatem ju¿ æwiczyæ g³osy na kolejn± Nowohuck± Kolêdê, bo organizatorzy obiecuj±, ¿e na pewno siê odbêdzie.
A£
Parafia MB Królowej Polski w Bieñczycach oraz Agencja Artystyczna MARGO zapraszaj± na… Mistrzowski Koncert Organowy
W najbli¿sz± sobotê, 23 stycznia br. o godzinie 19.00 w ko¶ciele Matki Bo¿ej Królowej Polski (Arka Pana), odbêdzie siê Mistrzowski Koncert Organowy. Na znakomitym i niedawno wyremontowanym instrumencie Rudolfa von Beckeratha, zagra ¶wiatowej s³awy organista Wolfgang Seifen z Berlina. Wykona on improwizacje na temat znanych polskich kolêd. Wolfgang Seifen urodzi³ siê w roku 1956 w Bergheim/Erft w Niemczech. Od pa¼dziernika 2000 roku pracuje na stanowisku profesora improwizacji i liturgicznej gry organowej na Uniwersytecie Sztuk w Berlinie. W 2004 obj±³ stanowisko tytularnego organisty w Kaiser-Wilhelm Gedaechtnis-Kirche w Berlinie. W swoim dorobku artystycznym posiada liczne kompozycje chóralne oraz organowe, ponadto publikacje o budownictwie organowym oraz na temat improwizacji organowych. Dokona³ licznych nagrañ dla radia i telewizji. Koncertowa³ w ca³ej Europie w Stanach Zjednoczonych oraz Japonii. Jest za³o¿ycielem i przewodnicz±cym Miêdzynarodowego (kursu) Altenberg Akademii Improwizacji organowej. Wspó³pracuje równie¿ z wieloma o¶rodkami muzycznymi prowadz±c tam kursy improwizacji. Zasiada w jury w licznych miêdzynarodowych konkursach organowych.
Sobotni koncert bêdzie wyj±tkowym wydarzeniem. Tej klasy organi¶ci rzadko koncertuj± w naszym kraju. Wstêp Wolny.
(f)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
