Pogorszenie pogody, mróz, ¶nieg i nadci±gaj±ca zima sprawiaj±, ze wiêksz± uwagê zwracamy na osoby bezdomne. W zwi±zku z bardzo trudnym okresem dla osób bezdomnych, jakim s± zimowe miesi±ce, stra¿nicy miejscy wraz z pracownikami (streetworkerami) Miejskiego O¶rodka Pomocy Spo³ecznej, bardziej kontroluj± miejsca, gdzie gromadz± siê bezdomni. Stra¿ Miejska do koñca zimy bêdzie monitorowaæ wolne miejsca w o¶rodkach dla bezdomnych. Warto przypomnieæ, ¿e pod bezp³atnym numerem telefonu alarmowego – 986 dy¿urni czekaj± na wszelkie informacje o miejscach, w których bezdomni znajduj± schronienie.
W ci±gu roku w Krakowie przebywa ok. 2200 osób bezdomnych. W 2011 roku MOPS obj±³ pomoc± blisko 1 600 osób bezdomnych. Osoby bezdomne, które zwi±zane s± z Krakowem, otrzymuj± wsparcie przez ca³y rok w postaci schronienia, ciep³ych posi³ków w jad³odajniach, ¶wiadczeñ pieniê¿nych, pomocy rzeczowej. S± aktywizowane zawodowo i spo³ecznie, mog± korzystaæ z pomocy Klubu Integracji Spo³ecznej, uczestniczyæ w grupach wsparcia, korzystaæ z pomocy specjalistów uzale¿nieñ.
W zwi±zku z nap³ywem osób bezdomnych z terenu ca³ej Polski w okresie zimowym, liczba osób bezdomnych przebywaj±cych w Krakowie zwiêksza siê. Wed³ug osób bezdomnych, z którymi rozmawiali pracownicy socjalni, rozbudowana sieæ wsparcia organizacji pozarz±dowych i charytatywnych oraz niska stopa bezrobocia w Krakowie, zwiêksza ich szanse na zaspokojenie podstawowych potrzeb ¿yciowych. Z my¶l± o osobach bezdomnych w zimie MOPS realizuje projekty socjalne „Akcja Zima” i „Bezpieczne ciep³o”. Wa¿nymi elementami projektu s± dzia³ania o charakterze prewencyjnym, polegaj±ce na monitorowaniu miejsc przebywania osób bezdomnych w miesi±cach zimowych. W ten sposób przeciwdzia³a siê negatywnym skutkom przebywania w niskich temperaturach oraz identyfikuje siê miejsca potencjalnego zagro¿enia po¿arem oraz zaczadzenia siê osób w nim przebywaj±cym. S± to cykliczne przedsiêwziêcia, których celem jest przeciwdzia³anie zagro¿eniu utraty zdrowia lub ¿ycia osób bezdomnych wskutek nadmiernego wych³odzenia organizmu lub wyst±pienia po¿aru i zaczadzenia w lokalach niemieszkalnych, zajmowanych przez osoby bezdomne.
Adresatami projektu socjalnego „Akcja Zima” s± osoby bezdomne przebywaj±ce na terenach kolejowych, na klatkach schodowych, w piwnicach, na strychach oraz w pomieszczeniach niemieszkalnych tj. w pustostanach, altanach dzia³kowych, kana³ach ciep³owniczych. Projekt jest realizowany przez MOPS we wspó³pracy z Komend± Miejsk± Policji, Stra¿± Ochrony Kolei oraz Komend± Stra¿y Miejskiej. W godzinach wieczornych i nocnych patrolowane s± tereny, na których przebywaj± osób bezdomne. Osoby bezdomne s± informowane o formach pomocy oraz zasadach jej udzielania oraz zachêcane do skorzystania ze schronienia w placówkach. W sytuacji nie cierpi±cej zw³oki zapewnia siê osobie bezdomnej miejsce noclegowe, a w uzasadnionych sytuacjach wzywa pogotowie ratunkowe. Bezdomni bêd± równie¿ informowani o zagro¿eniach zwi±zanych z niew³a¶ciwym sposobem ogrzewania pomieszczeñ w sezonie zimowym oraz o zagro¿eniach wynikaj±cych z nadu¿ywania alkoholu.
Miejski O¶rodek Pomocy Spo³ecznej w Krakowie przypomina, ¿e osoby bezdomne, przebywaj±ce w mie¶cie mog± otrzymaæ pomoc, zg³aszaj±c siê do Dzia³u Pomocy Bezdomnym, os. Teatralne 24, tel. 12/425-78-09, e-mail: db@mops.krakow.pl.
Placówki pomocy spo³ecznej nios± pomoc, ale wa¿na jest tak¿e postawa mieszkañców miast czy osiedli. Wa¿ne by zechcieli zauwa¿yæ, ¿e kto¶ mo¿e potrzebowaæ pomocy, szczególnie gdy temperatura noc± spada poni¿ej zera.
Mieszkañcy mog± informowaæ o miejscach pobytu osób bezdomnych i konieczno¶ci udzielenia im pomocy w Dziale Pomocy Bezdomnym oraz w punkcie konsultacyjnym, w którym pomocy osobom bezdomnym udzielaj± streetworkerzy MOPS - ul. Felicjanek 15/1, tel. 12/429 30 41.
Wykaz miejsc noclegowych i placówek zapewniaj±cych gor±ce posi³ki osobom bezdomnym jest dostêpny na stronach: www.krakow.pl oraz www.mops.krakow.pl (l)
Na terenie Nowej Huty ju¿ w po³owie XIX wieku prowadzone by³y pierwsze prace wykopaliskowe. Do jednych z pierwszych odkrytych miejsc nale¿± stanowiska w Krzes³awicach 1878 r. oraz Grêba³owie 1897 r., gdzie odkryte zosta³y groby szkieletowe wraz z ceramik± i narzêdziami krzemiennym oraz kamiennymi, datowane na koniec neolitu: kulturê ceramiki sznurowej (III tysi±clecie p.n.e.). Kolejne prace prowadzone by³y na stanowisku w Branicach w 1880 r. oraz Wyci±¿e w 1900 r.
Na pocz±tku XX wieku prowadzono badania w okolicy kopca Wandy. W 1908 r. prace prowadzi³ W³odzimierz Demetrykiewicz, który by³ wykszta³conym archeologiem jak równie¿ za³o¿ycielem katedry archeologii na Uniwersytecie Jagielloñskim oraz Marian Wawrzeniecki, który by³ archeologiem – amatorem. Za¶ w 1913 r. archeolodzy Micha³ Drewko i Leon Koz³owski na terenie Mogi³y przy okazji budowy drogi wojskowej odkopali ¶lady osady z okresu neolitu. W Mogile równie¿ w 1934 r. prowadzi³ wykopaliska Rudolf Jamka, warto wspomnieæ, i¿ by³y to jedne z pierwszych profesjonalnie przeprowadzonych prac ziemnych, odkry³ wówczas oko³o 40 grobów z epoki br±zu oraz niewiele osad z okresu wczesnego ¶redniowiecza.
Natomiast wielkie prace wykopaliskowe, które trwa³y systematycznie przez d³ugie lata rozpoczê³y siê w czasach powojennych. Rok 1949 by³ rokiem pocz±tków „wielkich prac”, zwi±zane by³y one z budow±, lini kolejowej prowadz±cej z Krakowa do maj±cego powstaæ Kombinatu Metalurgicznego oraz nowego osiedla robotniczego.
Badania na terenie Nowej Huty prowadzone by³y na ogromnym obszarze, który swoim zasiêgiem obejmowa³ ok. 100 km2. Do przebadanych stanowisk z tego obszaru nale¿±: Branice, C³o, Czy¿yny, Grêba³ów, Ko¶cielniki, Krzes³awice, Lubocza, Mogi³a, Pleszów, Ruszcza, Wadów, Wyci±¿e oraz Zes³awice. Na stanowiskach zosta³a odkryta ogromna liczba zabytków, które trzeba by³o odpowiednio udokumentowaæ oraz znale¼æ dla nich odpowiednie zaplecze. W zwi±zku z tym w 1950 r. zosta³a powo³ana pierwsza tego typu placówka: Kierownictwo Prac Wykopaliskowych w Nowej Hucie. Zadaniem placówki by³o kierowanie oraz nadzór nad prowadzonymi badaniami. W 1953 roku, placówkê organizacyjn± po³±czono z Pañstwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie a z dniem 1.IV.1955 r., utworzony zosta³ Oddzia³ Muzeum Archeologicznego w Krakowie z siedzib± w Nowej Hucie.
Czas oraz miejsce prac archeologicznych, uzale¿nione by³o od tego, gdzie i kiedy na danym obszarze rozpoczyna³y siê prace zwi±zane z rozbudow± Kombinatu oraz dzielnicy Nowa Huta. By³y prowadzone w ¶ci¶le okre¶lonym czasie. Tempo, narzucone przez firmy budowlane powodowa³o, i¿ badania archeologiczne na terenie Nowej Huty musia³y byæ prowadzone niezale¿nie od pór roku, ekstremalnych czy te¿ sprzyjaj±cych warunków pogodowych. Do prowadzonych prac tak wielkiego przedsiêwziêcia przyczynili siê robotnicy w liczbie ponad tysi±ca osób. Na stanowisku w Pleszowie, gdzie zosta³a odkryta jedna z najwiêkszych osad w Polsce, pad³ rekord, co do ilo¶ci zatrudnionych robotników na jednym stanowisku, by³o ich a¿ 160. Zosta³y równie¿ wykorzystane ogromne ilo¶ci maszyn przeznaczonych do robót ziemnych. Prowadzona by³ szczegó³owa dokumentacja opisowa, rysunkowa a czasami fotograficzna czy filmowa
Badania archeologiczne, prowadzone na terenie Nowej Huty, wnios³y do archeologii wiele nowych oraz cennych informacji. Dotyczy³y one nie tylko osadnictwa na owym obszarze, ale równie¿ pokaza³y jak istotn± rolê odgrywa³ dla ludno¶ci prehistorycznych teren obecnej Nowej Huty.
W Nowej Hucie nadal prowadzone s± prace wykopaliskowe, niestety w du¿o mniejszej skali i maj± raczej charakter ratowniczy, czyli poprzedzaj±cy planowane inwestycje, zarówno te du¿e jak i niewielkie np. zwi±zane z budow± domów.
Nale¿y zauwa¿yæ, i¿ warunki, w jakich prowadzono prace wykopaliskowe we wcze¶niejszych latach, dalece odbiega³y od obecnych. Nale¿y, wiêc tym bardziej uszanowaæ pracê, staranno¶æ oraz zaanga¿owanie, jakie w³o¿yli w owe dzia³ania, pracownicy nowohuckiego Oddzia³u i inni ludzie z nimi wspó³pracuj±cy, którzy przyczynili siê do ratowania dóbr kulturowych.
Iwona Krzysztonek
Wykopaliska podczas budowy kombinatu.
Fot. Archiwum MAK.
OD 60 LAT TRAMWAJEM Z NOWEJ HUTYDO CENTRUM KRAKOWA
Koncepcja po³±czenia tramwajowego do centrum Krakowa, pojawi³a siê ju¿ na pocz±tku powstania Nowej Huty w 1949 roku, a gdy w³±czono j± do Krakowa dwa lata pó¼niej, plany przybra³y realne kszta³ty. W styczniu 1952 rozpoczêto budowê linii tramwajowej, a ju¿ w marcu tego roku ukoñczono jej pierwszy odcinek o d³ugo¶ci 2,5 km. To odwa¿y³o budowniczych i pocz±tkowo planowano oddaæ now± liniê ju¿ 22 lipca na rocznicê Manifestu PKWN. Jednak uk³adanie podk³adów i przytwierdzanie szyn wraz z infrastruktur± towarzysz±c±, by³o trudniejsze ni¿ wykonywanie prostych prac ziemnych. Jeszcze 1 listopada na kilka dni, przed planowanym otwarciem, ustawiano ostatnie s³upy i montowano szyny. Pomimo trudno¶ci, oddano liniê w drugim zaplanowanym terminie. 7,5 kilometrowa trasa bieg³a z pêtli tramwajowej spod bramy g³ównej Centrum Administracyjnego Huty im. Lenina, do ul. Bulwarowej, gdzie by³ pierwszy przystanek, dalej drog± obwodow± nr 3 (obecna Struga) do Nowej Huty Miasta, czyli Placu Centralnego, a st±d znan± przez wiele lat al. Planu Sze¶cioletniego (obecnie al. Jana Paw³a II) z przystankami Czy¿yny Monopol, Czy¿yny lotnisko, Wieczysta, most na Bia³usze, ul. Cystersów do ronda zwanego dzisiaj Mogilskim. W trzy lata pó¼niej 8 sierpnia 1955 roku oddano do u¿ytku prawie dwukilometrowy odcinek linii tramwajowej, zbudowanej w ci±gu kilku miesiêcy, z Centrum Administracyjnego do Walcowni-Zgniatacza, co spowodowa³o utratê znaczenia pêtli pod bramami Kombinatu. Obie inwestycje zapewni³y sprawn± komunikacjê dla pracowników doje¿d¿aj±cych do huty. Dopiero w 1963 roku, po oddaniu ostatniego fragmentu odcinka linii tramwajowej wokó³ Plant, nowohucianie mogli doje¿d¿aæ do samego centrum starego Krakowa.
(mp)
1 i 2 listopada br. na krakowskich cmentarzach: Rakowickim, Batowickim, w Grêba³owie i na Salwatorze odby³a siê kwesta na rzecz ufundowania pierwszej w Krakowie tablicy upamiêtniaj±cej 96 Polaków na czele ze ¶p. prezydentem Lechem Kaczyñskim, którzy lec±c na uroczysto¶ci do Katynia zginêli 10 kwietnia 2010 r. Pami±tkowa p³yta, zaprojektowana przez prof. Piotra Suchodolskiego, umieszczona zostanie w parafii ¶w. Józefa na os. Kalinowym – parafii, do której przez wiele lat nale¿a³ prezes Instytutu Pamiêci Narodowej ¶p. Janusz Kurtyka.
Kwestê zorganizowa³o kilka ¶rodowisk, m. in.: Stowarzyszenie Rodzin Katyñ 2010, Ruch Spo³eczny im. ¶.p. Lecha Kaczyñskiego, Stowarzyszenie NZS 1980, Klub "Gazety Polskiej" im. J. Kurtyki w Krakowie i Klub "Gazety Polskiej" w Nowej Hucie. Zbiórkê wspiera³y dr Zuzanna Kurtyka i genera³owa Krystyna Kwiatkowska. Kwestowali profesorowie krakowskich uczelni, senatorowie i pos³owie, ludzie kultury, dziennikarze i ponad trzydziestu wolontariuszy.
- Dziêki hojno¶ci odwiedzaj±cych cmentarze tylko w pierwszym dniu zebrali¶my 13 127, 19 z³. – powiedzia³a nam Jolanta Janus, inicjatorka i organizatorka kwesty.
(f)
Kwestowa³ m. in. znany artysta fotografik Stanis³aw Markowski.
PODZIÊKOWANIE
Sk³adamy serdeczne podziêkowania wszystkim Uczestnikom kwesty, która odby³a siê na cmentarzach Krakowa i Nowej Huty w dniach 1-2 listopada 2012 r. dla upamiêtnienia Ofiar katastrofy smoleñskiej oraz wszystkim Fundatorom, którzy z³o¿yli ofiary pieniê¿ne na rzecz powstania tablicy "Krzy¿ Smoleñski okryty ca³unem milczenia" w parafii pod wezwaniem ¶w. Józefa na os. Kalinowym w Nowej Hucie.
Z wyrazami szacunku i wdziêczno¶ci
prezes Stowarzyszenia Rodzin Katyñ 2010
dr Zuzanna Kurtyka
W niedzielê, 28 pa¼dziernika zainaugurowano kolejny rok koncertów mogilskich. Tym razem wykonawcami koncertu by³a Camerata di Cracovia. Jest to jedna z najm³odszych orkiestr kameralnych w Krakowie. Tworz± j± zdolni i ambitni muzycy - uczniowie i absolwenci Pañstwowej Ogólnokszta³c±cej Szko³y Muzycznej II st. im. F. Chopina. Kunszt wykonania utworów przez m³odych muzyków w ¿adnym stopniu nie odbiega³ od wykonañ mistrzów smyczka. Wykonawcy nie mieli najmniejszej tremy przed odtworzeniem utworów E. Herrmanna, G.F. Haendela, W.A. Mozarta, J.S.Bach czy A. Piazzola. ¦mia³o radzili sobie w zespole. W ubieg³ym roku orkiestra z du¿ym powodzeniem koncertowa³a we Francji. Koncert kameralny odby³ siê w drewnianym ko¶ciele ¶w. Bart³omieja Atmosfera by³a wyj±tkowo mi³a, ciep³a (mimo przenikliwego zimna na zewn±trz - rano spad³ pierwszy ¶nieg). Koncert by³ wrêcz fantastyczny. M³odzi ludzie byli nagradzani gromkimi oklaskami przez licznie zebran± publiczno¶æ.
(ak)
Jako Proboszcz Parafii pod wezwaniem ¶w. Bart³omieja Aposto³a w Krakowie-Mogile zwracam siê z gor±cym apelem o pomoc w nale¿ytym zaopiekowaniu siê grobami znajduj±cymi siê na tutejszym cmentarzu.
W trosce o upamiêtnienie Zmar³ych Parafia podejmuje wielorakie dzia³ania maj±ce na celu uporz±dkowanie stanu faktycznego i prawnego grobów. Na wielu grobach, zw³aszcza starych nie s± umieszczone tabliczki z informacjami o osobach w nich pochowanych. W takiej sytuacji niemo¿liwe staje siê bezpo¶rednie dotarcie do bliskich osób pochowanych z pro¶b± o zaopiekowanie siê grobem, wskazanie dysponenta grobu, a w konsekwencji zapewnienie nienaruszalno¶ci grobu. W sytuacji d³ugotrwa³ego braku zainteresowania grobem, miejsce to mo¿e s³u¿yæ do pochowania w nim kolejnych osób.
Osoby którym kult pamiêci bliskich zmar³ych le¿y na sercu, a nie posiadaj± ¿adnych dokumentów dotycz±cych grobu, proszone s± o zg³aszanie siê do kancelarii parafialnej w Mogile, do koñca 2013 roku. Mo¿ecie Pañstwo liczyæ na pomoc Parafii w uzupe³nieniu takiej dokumentacji.
Kancelaria parafialna czynna jest od poniedzia³ku do pi±tku w godzinach 9:00-12:00, 16:00-18:00 (z wyj±tkiem pierwszych pi±tków miesi±ca), tel. (+48) 12 644 23 31, fax. (+48) 12 686 60 08, e-mail: kancelaria@mogila.cystersi.pl. Strona internetowa www.mogila.cystersi.pl w zak³adce „parafia” zawiera modu³ wyszukuj±cy osoby pochowane na naszym cmentarzu.
o. Wincenty Zakrzewski OCist.
proboszcz
18 pa¼dziernika br. w Klubie O¶rodka Kultury Kraków-Nowa Huta odby³ siê wernisa¿ wystawy obrazów Wandy Zamojskiej, na który licznie przybyli zaproszeni go¶cie oraz seniorzy z Ko³a Nr 24 PZERiI. Podczas spotkania autorka opowiedzia³a o swojej pasji, o technice wyszywania i wszystkich etapach powstawania tych piêknych obrazów, do stworzenia których potrzeba bardzo du¿o cierpliwo¶ci, dok³adno¶ci, a przede wszystkim serca. Swoj± pasjê chcia³aby zaszczepiæ g³ównie w m³odym pokoleniu. Dzie³a Wandy Zamojskiej stanowi± piêkny prezent na ró¿ne okazje, a niektóre z nich trafi³y ju¿ do naszych rodaków zarówno w kraju jak i za granicê m.in. do Niemiec, Ameryki i Holandii. Wystawê mo¿na ogl±daæ do koñca listopada od poniedzia³ku do pi±tku w godz. od 10.00-19.00.
(f)
Witold Szyd³ak odnalaz³ miniaturowe projekty na starej szafie wuja.
- Zdziwi³em siê i zainteresowa³em – tematyk±, kunsztem i precyzj± wykonania detali – mówi. Na razie, po odczyszczeniu z wieloletniej warstwy kurzu, przechowuje je w magazynie swojej firmy. Ta kolekcja wzbudza mieszane uczucia w¶ród jego klientów.
- Czy uwa¿am siê za artystê? To za du¿o powiedziane – jestem tylko absolwentem Liceum Kenara – mówi autor tych projektów, Józef Iwulski. Gdy w 1954 roku zatrudnia³ siê w koksowni krakowskiej huty, w anga¿u zapisano mu „metalizator”, ale w praktyce zosta³ plastykiem wydzia³u.
Tradycyjnie pierwsz± listopadow± Nowohuck± Kronikê Filmow± po¶wiêcamy tym, którzy odeszli i zapisali siê w dobrej pamiêci wielu mieszkañców Nowej Huty. Jedn± z takich postaci by³ nowohucki grafik, malarz i fotografik – Piotr Schneider /1942-2007/. Prace Jego prezentowane by³y w Nowohuckim Centrum Kultury. Zobaczymy relacjê z wernisa¿u wystawy. O twórczo¶ci P. Schneidera mówiæ bêdzie prof. Jan Pamu³a /prezes Stowarzyszenia Miêdzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie/ oraz Joanna Go¶ciej Lewiñska /komisarz wystawy/.
Nastêpny felieton po¶wiêcony zosta³ O. Norbertowi Paciorze /1934–2012/, który w 1958 r. z³o¿y³ ¶luby zakonne w Opactwie Mogilskim, a w 1959 r. przyj±³ ¶wiêcenia kap³añskie z r±k ks. bpa Karola Wojty³y. Pracê zacz±³ jako katecheta w szko³ach nr 86 i 88, a potem w szkole nr 91. By³ bardzo oddany m³odzie¿y, dzia³a³ w ramach programu Ruch ¦wiat³o i ¯ycie. W stanie wojennym za³o¿y³ oraz prowadzi³ duszpasterstwa harcerek i harcerzy. W ci±gu 47 lat pracy katechizowa³ ponad 10 tysiêcy m³odych ludzi. Realizatorzy przedstawi± fragmenty ¿a³obnej mszy ¶w., a tak¿e wspomnienia red. Jana L. Franczyka.
Na zakoñczenie wspominaæ bêdziemy Krzysztofa Szafrañca /1954-2012/, który w 1968 r. trafi³ do Amatorskiego Klubu Filmowego „Nowa Huta”. Na pocz±tku lat 70. zosta³ instruktorem klubu, realizowa³ w³asne filmy, zdobywa³ nagrody, ponadto by³ konstruktorem /wykona³ m.in. unikaln± kopiarkê do ta¶my filmowej 16 mm./, pasjonowa³a go tak¿e fotografia. Dwa lata temu w wyniku powodzi zniszczeniu uleg³ ca³y Jego dorobek twórczy. Krzysztofa, który by³ cz³owiekiem niezwykle skromnym i ¿yczliwym – wspominaæ bêdzie Jego przyjaciel Krzysztof ¦wiat³owski, a tak¿e Adam Gryczyñski z Krakowskiego Klubu Fotograficznego przy NCK.
Kronika nr 313 prezentowana bêdzie od pi±tku w Kinie Studyjnym „Sfinks” oraz na antenie TVP Kraków w poniedzia³ek o godz. 17.05 i 19.15, a tak¿e w czwartek o godz. 19.15. Archiwalne Kroniki mo¿na zobaczyæ na: www.kronika.com.pl
(jr)
Gal± w auli Szko³y Aspirantów Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w os. Zgody, zakoñczy³ siê projekt „Wakacyjna Ma³opolska w obiektywie seniora”. Na pocz±tku, prowadz±ca imprezê odczyta³a list gratulacyjny, skierowany do organizatorów i uczestników, od Marka Sowy – Marsza³ka Województwa Ma³opolskiego, który obj±³ projekt swoim patronatem honorowym. Projekt adresowany by³ do mieszkañców Ma³opolski w wieku 50+. W ramach projektu, którego organizatorem by³o Stowarzyszenia Przyjació³ Nowej Huty, zosta³y zorganizowane warsztaty, podczas których seniorzy poznali tajniki fotografii. Natomiast g³ówn± jego czê¶ci± by³ konkurs fotograficzny, maj±cy na celu przedstawienie na zdjêciach „Wakacyjnej Ma³opolski”. Nabór prac odbywa³ siê w 3 kategoriach: Plenery Ma³opolski, Zabytki Ma³opolski oraz Ma³opolskie Wydarzenia. Jury konkursu, do którego oprócz przedstawiciela organizatora, Województwa Ma³opolskiego i O¶rodka Kultury Kraków-Nowa Huta, zaproszono dwóch znanych krakowskich fotografików: Adama Gryczyñskiego oraz Grzegorza Ziemiañskiego, przyzna³o w ka¿dej kategorii nagrody i wyró¿nienia.
Zdaniem jurorów, którzy przy swoim wyborze kierowali siê walorami artystycznymi i tematycznymi fotografii oraz wymogami technicznymi, najciekawsze i najlepsze fotografie nades³ali: w kategorii Plenery Ma³opolski – Kazimierz Byrski (wyró¿nienia: Marzena Maciaszek, Danuta Pa¶, Jacek Bentke), w kategorii Zabytki Ma³opolski – Dominik Tomczyk (wyró¿nienia: Maria Stachnik, Irena G±sior, Jan Smolik) i w kategorii Ma³opolskie Wydarzenia – Bogus³awa Bro¶ (II miejsce – Maria Gadzia³a, III m. – Lucyna Bakunowicz i wyró¿nienie – Marta Nowak). Nagrodzone prace mo¿na znale¼æ na stronie Stowarzyszenia Przyjació³ Nowej Huty: www.przyjacielenowejhuty.pl. Laureaci konkursu otrzymali zestawy nagród, za¶ pozostali uczestnicy, którzy przybyli na galê, pami±tkowe dyplomy. Przewodnicz±cy jury – Adam Gryczyñski zachêca³ wszystkich seniorów, by nie poprzestawali w fotografowaniu i nadal rozwijali swoje pasje. Najlepsze fotografie bêdzie mo¿na równie¿ obejrzeæ w listopadzie na wystawie pokonkursowej w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie przy ul. Rajskiej.
Na zakoñczenie, zarówno dla laureatów konkursu, jak równie¿ wszystkich licznie przyby³ych go¶ci, wyst±pi³a Lidia Jazgar i Ryszard Br±czek, czyli „Galicja w duecie”. Popularni w Ma³opolsce muzycy zaprezentowali tego dnia piosenki spod znaku Krainy £agodno¶ci.
Projekt „Wakacyjna Ma³opolska w obiektywie seniora” realizowany by³ przy wsparciu finansowym Województwa Ma³opolskiego. Partnerami projektu byli: Szko³a Aspirantów Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w Krakowie, O¶rodek Kultury Kraków-Nowa Huta oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie.
Stowarzyszenie Przyjació³ Nowej Huty ma nadziejê, ¿e projekt bêdzie kontynuowany w przysz³o¶ci, a sam konkurs bêdzie siê rozwija³ i w jeszcze wiêkszym stopniu bêdzie eksponowany walor dokumentalny i estetyczny fotografii oraz piêkno Ma³opolski, a fotografia stanie siê powszechnym narzêdziem aktywizuj±cym ma³opolskich seniorów.
(mp)
Kilka s³ów na temat zwyczajów i rytua³ów pogrzebowych, czyli… GROBY DAWNIEJ I DZI¦
Listopad jest miesi±cem, który kojarzy siê nam nie tylko z jesienn± pluch±, pierwszym ¶niegiem i przymrozkami ale przede wszystkim z Dniem Wszystkich ¦wiêtych. To czas refleksji i zadumy nad przemijaniem, doczesno¶ci± oraz wieczno¶ci±. Wówczas odwiedzamy cmentarze aby oddaæ ho³d osobom zmar³ym. Przystrajaj±c groby naszych bliskich i pal±c na ich marmurowych p³ytach znicze wspominamy tych, co ju¿ odeszli.
¦mieræ towarzyszy cz³owiekowi od zarania jego istnienia, stanowi±c nieod³±czny element ludzkiej egzystencji. Przez wieki jednoczy wszystkich ludzi i pozostawia niezatarty ¶lad w postaci grobów W³a¶nie dziêki pochówkom, mo¿emy poznaæ wiele minionych cywilizacji. Groby s± bowiem ¶wiadectwem dawnych czasów. Pozwalaj± badaczom odkryæ rozmaite obyczaje pogrzebowe. Natomiast przedmioty pozostawiane przy zmar³ych mog± du¿o powiedzieæ na temat kultury danego spo³eczeñstwa.
Ka¿da cywilizacja mia³a swój odrêbny styl ¿ycia i sposób na jego po¿egnanie. Ju¿ ponad 40 ty¶ lat temu cz³owiek neandertalski, przebywaj±cy czasowo na ziemiach polskich, chowa³ swoich zmar³ych. Niestety nie mamy zbyt wiele szcz±tków z tego okresu, jedynymi ko¶æmi „polskich” neandertalczyków, jakimi dysponuj± archeolodzy, s± trzy niepozorne zêby odnalezione w jednej z jaskiñ w Jurze Krakowsko-Czêstochowskiej.
Znacznie wiêcej mo¿na powiedzieæ o grobach z czasów neolitu (ok. 5,5 tys. p.n.e – 2 tys. p.n.e). Wówczas powsta³y pierwsze wsie, w których ludzie ¿yli przez kilka lub kilkana¶cie pokoleñ. To sprawi³o, i¿ w pobli¿u domostw pojawi³y siê pierwsze cmentarzyska. Zmar³ych chowano do jam grobowych a ich cia³o uk³adano w pozycji skurczonej. Pocz±tkowo wyposa¿enie grobów by³o do¶æ ubogie (ko³o zmar³ych k³adziono przewa¿nie zdobione naczynia), jednak z czasem stawa³o siê ono coraz bogatsze. 2 tys. lat p.n.e w grobach zaczê³y pojawiaæ siê przedmioty o znaczeniu presti¿owym wykonane z br±zu. Dary stanowi±ce wyposa¿enie grobu ¶wiadczy³y o pozycji spo³ecznej zmar³ego. Im bardziej by³y bogatsze, tym wiêkszym powa¿aniem cieszy³a siê za ¿ycia osoba zmar³a.
Nie nale¿y zapominaæ, i¿ obok pochówków szkieletowych istnia³y równie¿ cia³opalne. Sporadyczne w neolicie, rozpowszechni³y siê w epoce br±zu. Oko³o 1300 lat p.n.e dosz³o do zmiany warto¶ci oraz wierzeñ charakteryzuj±cych siê tym, i¿ zmar³ych pali³o siê stosie a ich szcz±tki k³adziono do popielnicy i zakopywano. Zwyczaj ten przywie¼li na ziemie polskie (w tym równie¿ na „nowohuckie”) kolonizatorzy ze ¦l±ska.
Na terenie dzisiejszej Nowej Huty archeolodzy znale¼li bardzo wiele ¶ladów pochówków. Najstarszy, jak do tej pory, „nowohucki” grób odkryto w Branicach. Nieopodal XIX-wiecznego dworku badacze natrafili na grób kobiety sprzed 6,5 tys. lat. Zmar³a le¿a³a w pozycji bocznej, z podkurczonymi rêkoma i nogami. Pod jej g³ow± umieszczony zosta³ kamieñ ¿arnowy a w nogach trzy rêcznie ulepione naczynka. Ten zrekonstruowany pochówek obecnie mo¿na podziwiaæ na wystawie w Nowohuckim Oddziale Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Inny, nieco m³odszy grób, odkryto w Mogile, w pobli¿u kopca Wandy. Licz±cy oko³o 4 200 lat grób nale¿a³ do mê¿czyzny o wysokim statusie. Wskazuj± na to liczne znaleziska towarzysz±ce szkieletowi. W¶ród nich znajdowa³o siê kilka z³otych kó³eczek, krzemienny toporek oraz gliniane naczynie. Jednak najcenniejszym przedmiotem by³a miedziana czê¶æ sztyletu. Mied¼ by³a niezwykle cennym surowcem, importowanym na nasze tereny.
Zestaw przedmiotów dla zmar³ych dokumentuj±cych ich kulturê i wierzenia to dla archeologów wspania³e okrycia, zw³aszcza je¿eli artefakty s± doskonale zachowane. Niestety wraz z nadej¶ciem chrze¶cijañstwa koñczy siê pewna epoka. Pochówki chrze¶cijan s± nader ubogie, gdy¿ Ko¶ció³ negowa³ stare zwyczaje zabrania³ wk³adania do grobów przedmiotów mog±cych mieæ zwi±zek z doczesnym ¿yciem. Dlatego te¿ nadzwyczaj skromne by³y groby pierwszych chrze¶cijan odnalezione w Zes³awicach na terenie Nowej Huty.
Obok grobów szkieletowych na nowohuckim obszarze odkryto tak¿e cia³opalne cmentarzyska. Doskona³ym przyk³adem by³a cia³opalna nekropolia w Pleszowie sprzed 3 300 lat. Powsta³y wówczas cmentarz licz±cy 33 groby by³ jednym z pierwszym tego typu miejsc w tej czê¶ci Polski.
W kontek¶cie nadchodz±cego Dnia Wszystkich ¦wiêtych i Zaduszek warto zwolniæ i chwilê zadumaæ siê nad kondycj± ludzkiego ¿ycia. Nasz pobyt na tym ¶wiecie nie trwa d³ugo, o czym przypominaj± nam nie tylko nasze obecne nekropolie ale i zapomniane ju¿ cmentarzyska, przypadkowo odkrywane relikty niegdysiejszych kultur.
Anna Kolasa
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
