W tej rubryce pisałem już o chorobach leszczy i karpi. Tym razem chciałbym skupić się na najpopularniejszym drapieżniku naszych wód, czyli na szczupaku. Ta wodna torpeda potrafi dostarczyć wędkarzom wielu emocji, tym bardziej, że dorasta do niebagatelnych rozmiarów. Te długowieczne ryby mogą żyć nawet dwadzieścia lat. Co prawda, z wiekiem tempo wzrostu szczupaka maleje, ale dzięki swojej długowieczności niektóre osobniki mogą dziś jeszcze dorastać do 125 centymetrów i osiągać wagę około 25 kilogramów. W dawnych czasach szczupaki potrafiły osiągać rozmiary jeszcze większe – znaleziska paleoichtiologiczne podnoszą maksymalne wymiary szczupaka do 163 centymetrów. W wielu zbiornikach wodnych szczupak jest gatunkiem popieranym, gdyż jako drapieżca żywiący się przeważnie rybami mało cennymi przyczynia się do poprawy struktury rybostanu. W ostatnich latach wykorzystuje się szczupaka jako narzędzie walki z nadmierną eutrofizacją wód. Zwiększenie populacji tego drapieżcy przyczynia się do eliminacji ryb planktonożernych, a w konsekwencji do rozwoju zooplanktonu, który odfiltrowuje nadmiar planktonu roślinnego.
Ale i szczupaka może dopaść choroba. Masowe zachorowania tej ryby obserwuje się w wylęgarniach, gdzie larwy szczupaka występują w dużym zagęszczeniu. Szczególnie groźne są tam choroby wirusowe wywoływane czynnikiem podobnym do powodującego wiremię karpi (Rhabdovirus carpio) oraz wirusem (tzw. Egtved) odpowiedzialnym za posocznicę wirusową ryb łososiowatych. Z kolei najgroźniejszą chorobą zakaźną dorosłych szczupaków jest plamica (pomór), objawiająca się w postaci białych plam na głowie i tułowiu, a następnie głębokimi, sięgającymi aż do mięśni ubytkami skóry. U chorych ryb wykryto obecność kilku rodzajów bakterii, ale właściwy czynnik chorobotwórczy nadal nie jest znany.
Szczupaki narażone są też na rozmaite choroby inwazyjne. Ichtiolodzy wymieniają około 190 pasożytów atakujących ryby tego gatunku (35 pierwotniaków, 60 przywr, 22 tasiemce, 29 nicieni, 20 kolcogłowów, 14 skorupiaków, 5 pijawek, 2 mięczaki i 2 grzyby). Większość pasożytów nie działa chorobotwórczo, ale niektóre z nich mogą zagrażać lokalnym populacjom szczupaka. Do najbardziej groźnych należą: pierwotniak Hennegua oviperda, który atakuje skrzela i jajniki szczupaka, przywry Azygia lucii, która osadza się w przewodzie pokarmowym oraz Diplostomulum spathaceum atakujące oczy. Niebezpieczne dla szczupaków są również kolcogłowy Acanthocephalus lucii atakujące przewód pokarmowy oraz skorupiak Ergasilus sieboldi, osadzający się na skrzelach.
Szczupak bywa też jednym z tzw. żywicieli pośrednich tasiemca bruzdogłowca szerokiego, którego larwą może zarazić się człowiek spożywający niedogotowaną rybę.
Jakub Kleń
Ten serwis używa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowią tylko część materiałów, które w całości znaleźć można w wersji drukowanej "Głosu - Tygodnika Nowohuckiego".
