W tym tygodniu w wydawnictwie WAM, nale¿±cym do Ojców Jezuitów, ukaza³a siê wa¿na ksi±¿ka: „Ko¶ció³ katolicki w okresie komunistycznej dyktatury. Od bohaterstwa do agentury”. Pomys³ wydania tej ksi±¿ki zrodzi³ siê wiosn± 2006 roku, gdy w archidiecezji krakowskiej powsta³a komisja „Pamiêæ i troska”, zajmuj±ca siê przypadkami wspó³pracy osób duchownych z komunistycznym aparatem bezpieczeñstwa. Historycy z Wydzia³u Historii Ko¶cio³a Papieskiej Akademii Teologicznej oraz z Instytutu Pamiêci Narodowej postanowili wówczas podj±æ wspólnie badania naukowe nad histori± Ko¶cio³a w Archidiecezji Krakowskiej w latach 1945-1989. Zdecydowano o publikowaniu rozpraw poszczególnych autorów w kolejnych tomach, ukazuj±cych siê dwa lub trzy razy w roku.
Prace rozpoczê³y siê w³a¶ciwie dopiero latem, poniewa¿ uczestnicy tego przedsiêwziêcia musieli dokoñczyæ rozmaite wcze¶niej podjête zobowi±zania wydawnicze. Wiêkszo¶æ artyku³ów zosta³a przekazana redaktorom w koñcu 2006 roku, a w styczniu 2007 roku ca³o¶æ by³a ju¿ gotowa do druku. W trakcie prac okaza³o siê, ¿e w bardzo krótkim czasie bêdzie mo¿liwe wydanie równie¿ tomu drugiego.
Podstaw± publikacji s± dokumenty zgromadzone w archiwum IPN, uzupe³nione o rozmaite inne ¼ród³a, w tym dokumenty z archiwum Kurii Metropolitalnej. Dokumenty te poddane zosta³y gruntownej analizie, a czytelnikowi przedstawiono rzetelny przegl±d zgromadzonego materia³u. W pierwszym tomie znalaz³y siê m. in. opracowania dotycz±ce ksiê¿y od d³u¿szego ju¿ czasu pos±dzanych o agenturaln± wspó³pracê ze S³u¿b± Bezpieczeñstwa. Obszerne rozprawy zosta³y po¶wiêcone kilku takim ksiê¿om, w¶ród nich ks. Mieczys³awowi Maliñskiemu, ks. Miros³awowi Drozdkowi czy ks. Mieczys³awowi £ukaszczykowi. W tomie tym znalaz³y siê jednak tak¿e opracowania przedstawiaj±ce sylwetki niez³omnych duchownych, którzy nie tylko nie dali siê z³amaæ czy skusiæ do wspó³pracy, ale odwa¿nie wystêpowali przeciwko dyktaturze. Do takich piêknych postaci, opisanych w tym tomie, nale¿eli biskup Jan Pietraszko, ks. Adolf Chojnacki oraz – co szczególnie zainteresuje mieszkañców Nowej Huty – ks. Jan Bielañski.
W omówionym tu tomie wspólnego dzie³a PAT i IPN znalaz³y siê równie¿ dokumenty funduszu operacyjnego Wydzia³u IV SB, zajmuj±cego siê zwalczaniem Ko¶cio³a – a fundusz ten obejmowa³ wyp³aty oraz wydatki na prezenty dla tajnych wspó³pracowników – a tak¿e artyku³y o kolejnych naczelnikach Wydzia³u IV w Krakowie oraz o likwidacji ni¿szych seminariów zakonnych na terenie województwa krakowskiego w 1952 roku. U zainteresowanych histori± Nowej Huty najwiêcej emocji wywo³a jednak ponura historia ksiêdza, uczestnicz±cego w walce o Krzy¿ w 1960 roku, który odda³ bezpiece wielkie us³ugi, donosz±c m.in. na ówczesnego biskupa Karola Wojty³ê. Na koniec warto te¿ zauwa¿yæ, ¿e w±tek nowohucki pojawi siê równie¿ w drugim tomie, którego wydanie przewidywane jest ju¿ na wiosnê tego roku.
Ryszard Terlecki
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
