Ostatnio sporo w tych zapiskach o karpiach. I trudno siê temu dziwiæ, przecie¿ nadchodzi czas karpia. Oczywi¶cie nie w sensie wêdkarskim, ale konsumenckim. Bo czy kto¶ jest w stanie wyobraziæ sobie tradycyjn± wigilijn± wieczerzê bez smaku tej ryby? Pewno jest takich niewielu. Dla zdecydowanej wiêkszo¶ci wigilia bez karpia nie by³a by wigili±. W przed¶wi±tecznej atmosferze przypomnijmy wiêc kilka ciekawostek na temat tej ryby.
Jak twierdz± fachowcy, gatunek o którym mówimy powsta³ stosunkowo niedawno, bo jakie¶… milion lat temu. Pierwotnie pojawi³ siê w wodach wschodniej Anatolii i okolicach Morza Kaspijskiego. Pierwotn± form± znanego nam karpia hodowlanego by³ dziko ¿yj±cy w Dunaju dziki karp rzeczny – sazan dunajski. Karpie hodowlane to udomowiona forma tego gatunku. W historii istnia³y dwa o¶rodki udomowienia dzikiego karpia – europejski i chiñski. W tym drugim o¶rodku prace nad udomowieniem karpia rozpoczê³y siê wcze¶niej – oko³o 500 lat przed nasz± er±. W Europie zaczêto zajmowaæ siê tym pó¼niej. Najprawdopodobniej w I wieku po narodzeniu Chrystusa. Przynajmniej tak sugeruj± pierwsze historyczne zapisy „oswajania” sazana. Pliniusz Starszy wymienia niejakiego Sergiusa, który mia³ byæ pierwszym za³o¿ycielem stawów rybnych w Rzymie. Prawdziwy rozwój hodowli tej ryby nast±pi³ jednak dopiero w IV wieku, w dorzeczu Dunaju. Najstarsze ¶lady polskich hodowli stawowych pochodz± z XI wieku i znaleziono je na po³udniu kraju, w górnych dorzeczach Wis³y i Odry. W XII wieku wielkie stawy karpiowe istnia³y ju¿ w okolicy £owicza, ko³o O¶wiêcimia, a tak¿e w dolinie Baryczy, w okolicy Milicza.
Do rozwoju hodowli karpia w ¶redniowieczu szczególnie przyczyni³y siê liczne klasztory. Zakonnicy mieli ¿ywe kontakty z innymi krajami, co umo¿liwia³o wymianê do¶wiadczeñ tak¿e w dziedzinie hodowli karpi. Stawy hodowlane, miêdzy innymi z karpiami, utrzymywali tak¿e przez stulecia mogilscy cystersi. Dzisiaj tych stawów ju¿ nie ma. Chocia¿ pamiêæ o nich pozosta³a w nazwie Suche Stawy (to teren, na którym znajduj± siê dzi¶ boiska „Hutnika”).
Pierwsz± wzmiankê o karpi w literaturze polskiej spotykamy u Jana D³ugosza. Ten wybitny polski dziejopis, opisuj±c rycerzy bior±cych udzia³ w bitwie pod Grunwaldem, wymienia nazwisko Korzbork ze ¦l±ska. Kto¶ zapyta, a co to ma wspólnego z karpiem? Otó¿ w herbie owych rycerzy znajdowa³y siê trzy karpie. Byæ mo¿e w swoich rodowych w³o¶ciach posiadali stawy rybne z karpiami, i tak karpie znalaz³y siê w ich herbie…
Jakub Kleñ
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
