W poniedzia³ek minê³o 35 lat od ¶mierci krakowskiego studenta, Stanis³awa Pyjasa, zamordowanego przez bezpiekê. By³ wspó³pracownikiem Komitetu Obrony Robotników, wraz z grup± przyjació³ zbiera³ pieni±dze na pomoc dla robotników Radomia i Ursusa, prze¶ladowanych za protesty w 1976 roku, kolportowa³ podziemne wydawnictwa, podpisywa³ apele w obronie wyrzucanych z uczelni kolegów. 7 maja 1977 roku jego skatowane cia³o znaleziono w bramie kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 (ten dom zosta³ pó¼niej przebudowany, a brama zlikwidowana, ale na ¶cianie kamienicy wmurowano pami±tkow± tablicê). Wed³ug oficjalnej wersji, przedstawianej zarówno przez S³u¿bê Bezpieczeñstwa, jak i re¿imow± prokuraturê, student upi³ siê i spad³ ze schodów.
By³o jasne, ¿e dopóki trwa PRL i rz±dz± komuni¶ci, nie mo¿na liczyæ na wyja¶nienie okoliczno¶ci jego ¶mierci. Ale w 1989 roku dyktatura zosta³a odsuniêta od w³adzy, a w 1990 roku – przesz³o pó³ roku po objêciu w³adzy – rz±d Mazowieckiego zdecydowa³ siê rozwi±zaæ SB. Wprawdzie wielu funkcjonariuszy bezpieki trafi³o do Urzêdu Ochrony Pañstwa albo do policji, ale mo¿na by³o mieæ nadziejê, ¿e nast±pi rozliczenie komunistycznych zbrodni. Rozpoczê³o siê wiêc ¶ledztwo w sprawie ¶mierci Pyjasa, tak jak rozpoczê³y siê ¶ledztwa w setkach innych, podobnych spraw.
Od tego czasu minê³y 22 lata. Kilkakrotnie wszczynano i umarzano ¶ledztwo. Albo brakowa³o dokumentów, albo stan zdrowia podejrzanych nie pozwala³ na ich przes³uchanie, albo prokuratura nie dotar³a do wa¿nych ¶wiadków. Mija³y miesi±ce, mija³y lata i ¶ledztwo wci±¿ tkwi³o w tym samym miejscu. Coraz trudniej by³o o nadziejê, ¿e w tej sprawie nast±pi jaki¶ zasadniczy prze³om.
Dzi¶ ¶limaczy siê kolejne dochodzenie. Wydaje siê, jakby zajmuj±ce siê t± spraw± instytucje czeka³y, a¿ bêdzie mo¿na mieæ pewno¶æ, ¿e nie ¿yje ju¿ nikt, komu mog± zostaæ postawione zarzuty. Tak zreszt± dzieje siê w wielu innych procesach i ¶ledztwach.
Obietnice sprzed ponad dwudziestu lat zosta³y dotrzymane. „Gruba kreska” obowi±zuje do dzi¶. Tylko w bardzo nielicznych przypadkach zapad³y wyroki skazuj±ce, a i te zwykle mia³y charakter symboliczny. ¦rodowiska polityczne, odpowiedzialne za to skandaliczne zaniechanie elementarnej sprawiedliwo¶ci, dzi¶ maj± decyduj±cy g³os w lewicowych i liberalnych partiach, w najwa¿niejszych mediach, w aparacie wymiaru sprawiedliwo¶ci. Partie prawicy, które przedstawia³y program rozliczenia komuny (nie tylko za pope³nione w PRL zbrodnie, ale tak¿e za rabunek narodowego maj±tku), by³y eliminowane z ¿ycia publicznego, m.in. przez liczne roz³amy, dokonywane z inspiracji s³u¿b specjalnych. A gdy zdarza³o siê, ¿e wygrywa³y wybory, u¿ywano do walki z nimi wszystkich si³, wywodz±cych siê z dawnego re¿imu lub z nimi sprzymierzonych.
Przez ponad 20 lat Polska nie doczeka³a siê sprawiedliwo¶ci. Tak jak ofiary komunistycznych prze¶ladowañ do dzi¶ nie doczeka³y siê odpowiedniego zado¶æuczynienia. Ale historia pamiêta i jeszcze nadejdzie dzieñ, gdy bezprawie zostanie os±dzone. Ani ci, którzy dorobili siê na prze¶ladowaniu patriotów, ani ich spadkobiercy, nie mog± spaæ spokojnie. Nie chcemy zemsty, tylko wyrównania krzywd; jeste¶my to winni tym, którzy – jak Stanis³aw Pyjas – zginêli za nasz± wolno¶æ.
Ryszard Terlecki
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
