Mimo przemian obyczajowych, zwi±zanych z wej¶ciem naszego kraju do Unii Europejskiej, mimo szerokiej ofert ró¿nych gatunków ryb dostêpnych w sklepach, karp nadal wydaje siê królowaæ na polskich wigilijnych sto³ach. Bo taka ju¿ jest nasza polska tradycja. Wigilia bez karpia przestaje byæ polsk± wigili±.
W wodach Europy i Polski spotkaæ mo¿na dwie odmiany karpia. Jedn± z nich jest forma dzika – to sazan z Dunaju, a drug± - forma udomowiona, czyli karp hodowany w stawach i jeziorach. Obie odmiany znacznie ró¿ni± siê miêdzy sob± kszta³tem cia³a i innymi cechami zewnêtrznymi. Sazan ma cia³o wyd³u¿one, prawie ob³e, walcowate, i w stosunku do karpia hodowlanego jest mniej wygrzbiecony. Populacja sazana nie dzieli siê na rasy czy odmiany. Wszyscy przedstawiciele tej formy maj± jednolity kszta³t cia³a. Inaczej jest z karpiem hodowlanym. Zarówno jego kszta³t jak i u³uszczenie s± niejednolite. Dlatego zarówno ichtiolodzy jak i hodowcy wyró¿niaj± cztery jego odmiany, ze wzglêdu na charakter ³uski: karpie drobno³uskie, karpie go³e, karpie liniowe i karpie lustrzenie. Obie formy – zarówno dzika jak i hodowlana – maj± te¿ cechy wspólne: dwa jasne, d³ugie w±siki oraz dwa ciemne, krótsze, widoczne w k±cikach na wardze górnej.
Karp ma star± historiê. Jako gatunek powsta³ na prze³omie trzecio- i czwartorzêdu (czyli ok. 2,5 miliona lat temu) w okolicach Morza Kaspijskiego i wschodniej Anatolii. Pó¼niej zasiêg jego wystêpowania rozszerza³ siê - na wchodzie do wód Japonii i Chin, a na zachodzie do Morza Czarnego. Dalsze rozszerzanie zasiêgu wystêpowania zawdziêcza karp udomowieniu, które nast±pi³o najprawdopodobniej w dwóch o¶rodkach chiñskich w V wieku przed Narodzeniem Chrystusa. W tym samym mniej wiêcej czasie karp mia³ zostaæ udomowiony w Europie. Inni autorzy twierdz± jednak, ¿e na naszym kontynencie zosta³ on udomowiony trochê pó¼niej – miêdzy I a IV wiekiem naszej ery.
Za pierwsz± formê hodowlan± karpia w Polsce uwa¿a siê sazana dunajskiego, który prawdopodobnie zosta³ udomowiony w uj¶ciu Dunaju. Ze starych kronik wiadomo, ¿e karp od VII do XII wieku by³ hodowany masowo w stawach przyklasztornych, na terenie prawie ca³ej Europy. Pó¼niej zaczêto go hodowaæ równie¿ w stawach wiejskich.
W ostatnim stuleciu znacznie zwiêkszy³ siê obszar wystêpowania tej ryby dziêki licznym wsiedlaniom i aklimatyzacji, z tak¿e dziêki wyhodowaniu zimnoodpornych mieszañców, odmian i ras. Obecnie karpie spotkaæ mo¿na w ca³ej Europie i Azji. Ryba ta hodowana jest równie¿ w Ameryce Pó³nocnej, po³udniowej Afryce i w Australii.
Karpie nale¿± do ryb d³ugowiecznych. Mog± do¿ywaæ nawet 45 lat i osi±gaæ wagê ok. 30 kilogramów. Oczywi¶cie taki olbrzym nadaje siê tylko do wspólnej fotografii, bo jego miêso nie jest ju¿ tak smaczne jak miêso typowego, „wigilijnego” karpia, które ma niewiele t³uszczu (8,3%), ³atwo przyswajalne bia³ko, sole mineralne oraz wiele witamin niezbêdnych w ¿ywieniu cz³owieka. I a¿ siê cz³owiek dziwi, ¿e Anglicy uwa¿aj± karpia za rybê niejadaln±…
Jakub Kleñ
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
