Nowa ustawa lustracyjna, przyjêta ju¿ przez Sejm, trafia teraz pod obrady Senatu. Pocz±tkowo ustawa, któr± popiera³y zarówno Prawo i Sprawiedliwo¶æ, jak i Platforma Obywatelska (a tak¿e inne kluby, oczywi¶cie oprócz SLD), mia³a przej¶æ przez Senat bez wiêkszym zmian, obecnie wydaje siê jednak, ¿e mo¿e zostaæ uzupe³niona o istotne poprawki.
Przede wszystkim nowa ustawa znacznie rozszerza listê osób, zobowi±zanych do lustracji. Oprócz uwzglêdnionych przez obecnie obowi±zuj±ce prawo pos³ów, senatorów, ministrów i wiceministrów, ambasadorów, sêdziów, prokuratorów czy adwokatów, ustawa w nowym kszta³cie obejmie równie¿ radnych wszystkich szczebli, osoby pe³ni±ce wa¿ne funkcje w samorz±dach, takie jak np. prezydenci czy burmistrzowie miast, urzêdników s³u¿by cywilnej, wszystkich dyplomatów, cz³onków w³adz spó³ek, w których swój udzia³ ma Skarb Pañstwa, dyrektorów przedsiêbiorstw pañstwowych, kontrolerów Najwy¿szej Izby Kontroli, rektorów szkó³ wy¿szych i profesorów, dyrektorów szkó³, radców prawnych i notariuszy, cz³onków w³adz mediów oraz dziennikarzy. Zamiast objêcia lustracj± oko³o 30 tysiêcy osób, jak to ma miejsce obecnie, procedura ta bêdzie dotyczyæ oko³o pó³ miliona obywateli. Jeden z projektów zmian, zg³aszanych w Senacie, przewiduje zwolnienie z lustracji radnych dzielnic, których skromny zakres podejmowanych decyzji nie upowa¿nia do nadania im takiej samej rangi jak radni gmin czy województw.
Nowa ustawa znosi kategoriê tzw. osób pokrzywdzonych, czyli tych, na które bezpieka i inne tajne s³u¿by gromadzi³y dokumenty i donosy, a które w zwi±zku z tym maj± obecnie prawo uzyskaæ w IPN dostêp do swoich materia³ów. Dzieje siê tak, poniewa¿ Trybuna³ Konstytucyjny zrówna³ prawa osób pokrzywdzonych oraz donosicieli i funkcjonariuszy bezpieki, tym samym nakazuj±c, aby IPN wszystkim udostêpnia³ swoje archiwa. Zniesiono równie¿ 10-letni zakaz pe³nienia funkcji publicznych przez osobê, która z³o¿y³a fa³szywe o¶wiadczenie, jednak przepis ten jest kwestionowany przez senatora Zbigniewa Romaszewskiego i byæ mo¿e równie¿ stanie siê przedmiotem senackiej poprawki.
W ostatniej chwili przed g³osowaniem w Sejmie, Platforma Obywatelska zg³osi³a uzupe³nienie ustawy o paragraf, który nak³ada na IPN obowi±zek og³oszenia listy funkcjonariuszy s³u¿b PRL, jak równie¿ „osobowych ¼róde³ informacji” czyli listy donosicieli. Og³oszenie szczególnie tej drugiej listy mo¿e napotkaæ na znaczne trudno¶ci, poniewa¿ ujawnienie spisów ewidencyjnych tajnych wspó³pracowników nie rozró¿nia³oby pomiêdzy nimi, zrównuj±c np. tych, którzy zgodzili siê wspó³pracowaæ, ale rzeczywistej wspó³pracy nie podjêli, z tymi, którzy regularnie dostarczali donosy na znane sobie osoby. W¶ród osób wypowiadaj±cych siê w imieniu IPN, przewa¿a³y g³osy krytykuj±ce tê poprawkê.
Senat zapewne rozstrzygnie swoje w±tpliwo¶ci w tym tygodniu, a ustawa jesieni± wejdzie w ¿ycie. Stanie siê to w przeddzieñ wyborów samorz±dowych i z pewno¶ci± spowoduje du¿y t³ok kandydatów na radnych w biurach IPN. Je¿eli ustawa lustracyjna zostanie uchwalona w obecnym lub nieznacznie zmienionym kszta³cie, to w Ma³opolsce dotyczyæ bêdzie oko³o 40 tysiêcy osób. Wszyscy oni bêd± domagaæ siê jak najszybszego ujawnienia ich dokumentów – oczywiste jest jednak, ¿e zrealizowanie tych oczekiwañ bêdzie musia³o zaj±æ sporo czasu. Jedno jest pewne: proces lustracyjny zostanie powa¿nie rozszerzony, a ujawnianie dokumentów przechowywanych przez IPN, nabierze wreszcie znacznie wiêkszego tempa.
Ryszard Terlecki
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
