W naszych wodach ¿yje ryba, która, gdy zabraknie tlenu, zaczyna wytwarzaæ… alkohol. I to nie byle jaki, ale najprawdziwszy alkohol etylowy, czyli popularn± gorza³ê. Co to za ryba? Znany wszystkim kara¶, czyli Carassius carasius. O tym, ¿e jest on wyj±tkowo wytrzyma³y, ¿e potrafi zagrzebaæ siê w mule i przeczekaæ najgorszy czas, wszyscy wiedz± od dawna. Okazuje siê jednak, ¿e kara¶ potrafi o wiele wiêcej. Gdy wiêkszo¶æ ryb ginie w wyniku przyduchy, kara¶ wytacza swoj± tajn± broñ. Jak wykazali naukowcy z wydzia³u biologii molekularnej Uniwersytetu w Oslo, gdy w wodzie zaczyna spadaæ stê¿enie tlenu, karasiowi zaczynaj± powiêkszaæ siê skrzela. Ich powierzchnia mo¿e wzrosn±æ nawet o¶miokrotnie. Dziêki temu ryba jest w stanie wy³apaæ coraz mniejsze ilo¶ci ¿yciodajnego tlenu. Zmieniaj± siê równie¿ w³a¶ciwo¶ci karasiowej krwi – zwiêksza siê jej powinowactwo do tlenu. Krew wi±¿e tlen silnie, nawet gdy wokó³ jest go niewiele. Mo¿na powiedzieæ, ¿e „wysysa” tlen z otoczenia. A gdy powiêkszona powierzchnia skrzeli przestaje pomagaæ? Gdy stê¿enie tlenu spada prawie do zera? Wtedy nastêpuje co¶ niezwyk³ego. W komórkach cia³a karasia ro¶nie stê¿enie enzymów rozk³adaj±cych glukozê beztlenowo. Proces rozk³adu prowadzi do wytwarzania kwasu mlekowego. Taki kwas u innych zwierz±t zatruwa tkanki, i w pewnym momencie prowadzi do ¶mierci organizmu. Ale kara¶ potrafi. Kwas mlekowy w jego organizmie jest rozk³adany nadal, do… alkoholu etylowego.
Czy¿by karasiowi ³atwiej by³o przetrzymaæ ciê¿kie warunki „na bani”? Otó¿ nie. Okazuje siê, ¿e kara¶ przez ten czas ma ca³kiem trze¼w± g³owê. Choæ ca³y jego organizm jest przesi±kniêty alkoholem, mózg pozostaje trze¼wy. Pracuj±cy, mimo braku tlenu, mózg karasia, korzysta z glukozy wytwarzaj±c kwas mlekowy. Nie przerabia go jednak dalej. Ca³y mleczan wraz z krwi± jest wyp³ukiwany z mózgu i trafia do miê¶ni. Dopiero tam zachodzi przetwarzanie go w alkohol. Alkohol ten jest nastêpnie bezpowrotnie tracony, rozp³ywaj±c siê w wodzie.
Jak wyliczyli naukowcy, pozbawione sensu s± marzenia o za³o¿eniu w ma³ym basenie ekologicznej bimbrowni i produkowaniu „karasiówki”. Wa¿±ca jeden kilogram ryba jest w stanie w ci±gu godziny wyprodukowaæ 0,13 g czystego alkoholu. To znaczy, ¿e na wyprodukowanie litra spirytusu kilogramowy kara¶ potrzebowa³by 160 dni. Przyroda zna o wiele bardziej efektywne sposoby produkcji wyskokowych trunków.
Jakub Kleñ
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
