[2025.11.28] Tamta noc listopadowa...
Dodane przez Administrator dnia 26/11/2025 09:01:21

---

To było dokładnie 195 lat temu. Wieczorem 29 listopada 1830 roku. Podporucznik Piotr Wysocki tak opisywał to, co wówczas się wydarzyło: "O godzinie szóstej dano znak jednoczesnego rozpoczęcia wszystkich działań wojennych przez zapalenie browaru na Solcu w bliskości koszar jazdy rosyjskiej. Wojska polskie ruszyły z koszar do wskazanych stanowisk. Ja pośpieszyłem do koszar podchorążych. W salonie podchorążych odbywała się wtenczas lekcja taktyki. Wbiegłszy do sali, zawołałem na dzielną młodzież: „Polacy! Wybiła godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech będą Termopilami dla wrogów!”. Na tę mowę i z dala grzmiący głos: „Do broni! Do broni!”, młodzież porwała karabiny, nabiła je i pędem błyskawicy skoczyła za dowódcą. Było nas stu sześćdziesięciu kilku!". Tak rozpoczął się zryw niepodległościowy skierowany przeciwko rosyjskiemu zaborcy.
To rozpoczęte w listopadową noc powstanie narodowe było największym wysiłkiem zbrojnym w polskich walkach wyzwoleńczych XIX wieku. Główną przyczyną jego wybuchu była autokratyczna polityka cara Mikołaja I, który naruszał wcześniejsze ustalenia konstytucyjne i ograniczał prawa Królestwa Polskiego. Powstanie miało na celu zrzucenie rosyjskiego jarzma i odtworzenie niepodległej Rzeczypospolitej. Niestety, klęska tego narodowego zrywu wywołała zemstę carskich władz. Konfiskowano polskie majątki, zapadały wyroki śmierci, rozpoczęły się zsyłki na Sybir. Ale polskiego ducha rosyjskiemu carowi złamać się nie udało.

Jan L. Franczyk