Czy zapowiadane przez Prezydenta referendum w sprawie zmian w konstytucji odbêdzie siê w tym roku? Przede wszystkim trzeba mieæ ¶wiadomo¶æ, ¿e referendum ma byæ czê¶ci± dyskusji na temat zmian lub przyjêcia nowej konstytucji, przeprowadzonej na przysz³o¶æ, niejako na zapas, poniewa¿ w tej kadencji mo¿liwo¶ci takich zmian nie ma. Prawo i Sprawiedliwo¶æ, mimo ¿e dysponuje wiêkszo¶ci± pozwalaj±c± rz±dziæ samodzielnie, nie posiada wystarczaj±cej liczby pos³ów, a o zmianie konstytucji nie mo¿e te¿ marzyæ ¿adna z partii opozycyjnych. Jak bêdzie w przysz³ej kadencji, po wyborach w pa¼dzierniku przysz³ego roku? Pomimo dobrych wyników w sonda¿ach nie wiadomo czy PiS zdobêdzie wiêkszo¶æ, wystarczaj±c± do zmiany najwa¿niejszej ustawy.
Jak wiemy Prezydent Andrzej Duda planuje przeprowadzenie referendum dwudniowego, w sobotê i niedzielê 10 i 11 listopada. Prawdopodobnie tydzieñ wcze¶niej odbêdzie siê druga tura wyborów samorz±dowych. Czy wyborcy pójd± g³osowaæ po raz trzeci w odstêpie trzech tygodni, po pierwszej i drugiej turze? Raczej w±tpiê. Trzeba liczyæ siê z bardzo nisk± frekwencj±, mo¿e nawet nie przekraczaj±c± dziesiêciu procent. Tym bardziej, ¿e ca³a opozycja wezwie do bojkotu. Wiele te¿ zale¿y od ilo¶ci i tre¶ci pytañ. Je¿eli bêdzie ich zbyt du¿o, to dodatkowo zniechêci wyborców. Referendum mo¿e zakoñczyæ siê frekwencyjn± klap±, a wtedy strac± na tym zarówno Prezydent, jak i ca³y obóz rz±dz±cy. Czy taka pora¿ka jest komu¶ potrzebna? Nawet dwadzie¶cia czy trzydzie¶ci procent uczestnicz±cych w referendum – co wydaje siê bardzo ma³o prawdopodobne – to i tak okrzykniêta zostanie pora¿ka Prawa i Sprawiedliwo¶ci.
Tryb przeprowadzania referendum jest nastêpuj±cy: Prezydent zg³asza w Senacie swój projekt, zawieraj±cy zarówno datê, jak i tre¶æ pytañ. Senat ma krótki czas, bo tylko 14 dni, na podjêcie inicjatywy Prezydenta lub jej odrzucenie. W Senacie PiS ma zdecydowan± wiêkszo¶æ. Wiadomo jednak, ¿e niektórzy senatorowie czêsto nie stosuj± siê do partyjnej dyscypliny. Czy projekt Prezydenta mo¿e przegraæ g³osowanie w Senacie? Raczej nie, ale popieraj±ca go wiêkszo¶æ mo¿e okazaæ siê bardzo skromna.
Wa¿na jest równie¿ kwestia pytañ referendalnych. Jedno z nich wydaje siê oczywiste: czy zmieniaæ Konstytucjê, czy uchwaliæ now±? Zapewne zadane zostanie te¿ pytanie czy zwiêkszaæ uprawnienia prezydenta wobec rz±du, czy zmniejszaæ. Prawo i Sprawiedliwo¶æ opowiada siê za tzw. ustrojem kanclerskim, w którym rz±d jest g³ówn± w³adz± wykonawcz± i ma znacznie wiêksze uprawnienia od prezydenta. Czy Prezydentowi Dudzie zale¿y na takim rozstrzygniêciu? Ka¿de kolejne pytanie bêdzie ju¿ tylko gmatwaæ wyborcom wybór odpowiedzi. Potrzebna by³aby szeroka kampania informacyjna na temat tre¶ci pytañ i wariantów poszczególnych odpowiedzi. Na tak± kampaniê nie ma ju¿ czasu, bo odliczaj±c wakacje (kto wtedy interesuje siê polityk±?), na odpowiednie obja¶nienie zadanych w referendum pytañ zosta³yby zaledwie dwa miesi±ce.
Termin og³oszenia referendum zbli¿a siê, a rozmaite w±tpliwo¶ci nie zosta³y jeszcze wyja¶nione. Potrzebna jest pilna dyskusja z udzia³em Pana Prezydenta i jego doradców. Zapewne dojdzie do niej jeszcze przed wakacjami.
Ryszard Terlecki
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
