Jako dziecko, a jednocze¶nie mieszkaniec nowohuckiego osiedla Na Skarpie, lubi³em pobliskie ³±ki. Tam zaczyna³ siê teren prawdziwej, dzikiej przyrody. Tam w niewielkim stawie (na wysoko¶ci Szpitala im. ¯eromskiego) ³owili¶my z bratem karasie. Gdy by³o wiêcej wolnego czasu, wêdrowali¶my dalej. A dalej by³ du¿o wiêkszy zbiornik wodny przed Lesiskiem – wtedy nazywany przez nas jeziorem. Tam ³owi³o siê ju¿ bardziej powa¿ne ryby. A wêdruj±c jeszcze dalej w kierunku Wis³y natykali¶my siê na niewielki strumyk, mo¿e raczej niewielki kana³ melioracyjny, po³±czony z Wis³±. Woda w tym kanale p³ynê³a bardzo leniwie, a wrêcz sta³a w miejscu. Mnóstwo w niej by³o soczy¶cie zielonej rzêsy wodnej. A w czystej wodzie a¿ roi³o siê od cierników.
Te niewielkie rybki od razu wzbudzi³y moje zainteresowanie z uwagi na charakterystyczne ciernie na grzbiecie. Ale co ciekawe, u cierników nawet p³etwy brzuszne uleg³y ewolucyjnemu przekszta³ceniu równie¿ w ostre ciernie. To dlatego rybka ta popularnie nazywana by³a kolk±.
Z uwagi na potoczn± opiniê o jego niezwyk³ej szkodliwo¶ci, ciernik – pogardliwie zwany chwastem rybim – by³ bezmy¶lnie niszczony przez rybaków i wêdkarzy. Bo mia³ na potêgê zjadaæ ikrê innych gatunków. Tymczasem, jak stwierdzono podczas obserwacji, najczê¶ciej po¿era on uszkodzone, sp³ywaj±ce z pr±dem ziarenka ikry innych gatunków, nie atakuj±c jednak ich gniazd tar³owych. A wobec w³asnego potomstwa wykazuje cechy prawdziwie opiekuñcze. Po tarle samiec przegania samiczki i od tej chwili przejmuje wy³±czn± i troskliw± opiekê nad jajeczkami, a potem narybkiem. Zaciekle broni gniazda i terytorium lêgowego przed intruzami, nawet o wiele wiêkszymi od siebie. Przez ca³y czas opiekuje siê ikr± wachluj±c p³etwami piersiowymi i usuwaj±c z gniazda sple¶nia³e ziarna. Larwy wylêgaj± siê po jednym, dwóch tygodniach. W ci±gu czterech dni resorbuj± zawarto¶æ woreczka ¿ó³tkowego. Samiec roztacza nad nimi troskliw± opiekê. Pocz±tkowo z zapa³em chwyta w pysk ka¿dego uciekiniera i ponownie wypluwa go do gniazda. Po up³ywie oko³o dwóch tygodni m³ode staj± siê samodzielne i rozpoczynaj± ¿ycie stadne. I dopiero wtedy ojciec przestaje siê nimi interesowaæ, traci godowe barwy i powraca do stada. Czy znajdziemy inn± rybê, która zachowywa³aby siê wobec swojego potomstwa jak nasz ma³y ciernik?
Dzisiaj w naszych wodach coraz rzadziej, niestety, mo¿na spotkaæ ryby ciernikowate (Gasterosteidae), a nale¿y do nich zarówno nasz ciernik (Gasterosteus aculeatus), jak i jego jeszcze mniejszy kuzyn – cierniczek (Pungitius pungitius). Pierwszy dorasta do 8 centymetrów, a drugi osi±ga 4-6 centymetrów. Kiedy¶ rybki te wystêpowa³y bardzo licznie nawet w niewielkich rzeczkach, stawach czy jeziorkach. Obecnie coraz trudniej je tam znale¼æ. A warto pamiêtaæ, ¿e cierniki s± sta³ym gatunkiem pokarmowym niektórych drapie¿ników – miêdzy innymi sandaczy i szczupaków, którym ostre ciernie tych ma³ych rybek najwyra¼niej nie przeszkadzaj±. Nie niszczmy wiêc bezmy¶lnie stworzeñ, o których niewiele wiemy. S± one tak samo jak i inne gatunki czê¶ci± przyrody, czê¶ci± wodnego ekosystemu. A skoro ¿yj± w tym ¶rodowisku od tysi±cleci, to widocznie spe³niaj± w tym ekosystemie jak±¶ wa¿n± rolê.
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
