Mija w³a¶nie czterdzie¶ci lat od czasu, gdy Ko¶ció³ obchodzi³ uroczy¶cie rocznicê tysi±clecia Chrztu Polski. Do rocznicy tej na pewno wypadnie jeszcze wracaæ, tym bardziej, ¿e w wielkim ko¶cielnym ¶wiêcie gorliwie uczestniczy³ arcybiskup Karol Wojty³a. Obchody milenijne rozpoczê³y siê w kwietniu 1966 roku w Gnie¼nie i Poznaniu, w maju mia³y miejsce w Czêstochowie i Krakowie, a w czerwcu w Warszawie. Swoim zasiêgiem objê³y wszystkie diecezje, a zakoñczy³y siê dopiero latem 1967 roku w Sosnowcu, £odzi i Ko³obrzegu. W trakcie tych uroczysto¶ci, w maju 1967 roku papie¿ Pawe³ VI mianowa³ kardyna³em arcybiskupa Wojty³ê, tym samym otwieraj±c przed nim drogê do biskupstwa Rzymu i pasterzowania ca³emu ¶wiatu.
Inauguracja polskiego roku milenijnego odby³a siê 13 stycznia w Watykanie, w obecno¶ci Ojca ¦wiêtego. Wybiera³ siê na t± uroczysto¶æ Prymas Polski kardyna³ Stefan Wyszyñski, jednak re¿imowe w³adze odmówi³y mu zgody na wyjazd. Komunistyczny rz±d do sekretarza episkopatu wys³a³ oficjalne pismo, w którym stwierdzono, ¿e „ksi±dz kardyna³ wykorzysta³ swój ostatni pobyt w Rzymie nie tylko do celów zwi±zanych z dzia³alno¶ci± religijn±, ale równie¿ dla dzia³añ politycznych, szkodliwych z punktu widzenia interesów PRL”. 9 stycznia 1966 roku list ten wydrukowa³a prasa. Jak napisa³ Jakub Karpiñski, historyk publikuj±cy wówczas na emigracji: „rz±d uwa¿a³, ¿e posiadanie paszportu nie jest prawem, ale przyznawan± przez w³adze nagrod± za dobre sprawowanie, na któr± obywatel (w tym wypadku Prymas Polski) powinien sobie zas³u¿yæ.”
Pretensje ekipy Gomu³ki, wyra¿one w li¶cie do episkopatu, dotyczy³y wydarzeñ z listopada roku poprzedniego, gdy przebywaj±cy na zakoñczeniu Drugiego Soboru Watykañskiego polscy biskupi rozes³ali listy z zaproszeniem na Milenium do 56 episkopatów na ca³ym ¶wiecie. W¶ród tych zaproszeñ znalaz³ siê równie¿ list do episkopatu Niemiec, w którym polscy biskupi wzywali do chrze¶cijañskiego pojednania. Apel polskich biskupów, którzy przebaczali i prosili o przebaczenie, wywo³a³ bardzo przychylne reakcje w Niemczech, a równocze¶nie histeryczn± kampaniê propagandow± re¿imu w Warszawie. Prymasa Wyszyñskiego i biskupów oskar¿ono o zdradê stanu i o fa³szywe przedstawianie historii wzajemnych polsko-niemieckich stosunków. Przez kilka miesiêcy gazety, telewizja i radio prze¶ciga³y siê w k³amstwach i oszczerstwach, a re¿imowi kolaboranci wystêpowali z atakami na Ko¶ció³. Gomu³ka wierzy³, ¿e antyniemiecka kampania przysporzy mu zwolenników, jednak wiêkszo¶æ spo³eczeñstwa wola³a wierzyæ biskupom i Ko¶cio³owi. Warto dodaæ, ¿e spowodowan± tym listem ¿yczliwo¶æ niemieckich w³adz i niemieckiej opinii publicznej, Gomu³ka wykorzysta³ cztery lata pó¼niej, podpisuj±c w 1970 roku uk³ad polsko-zachodnioniemiecki, pierwszy od zakoñczenia drugiej wojny ¶wiatowej.
Obchody milenijne lat 1966-1967 spotka³y siê z agresywn± reakcj± w³adz PRL-u. W miastach, w których odbywa³y siê ko¶cielne uroczysto¶ci, w tym samym czasie urz±dzano wiece z okazji „1000-lecia pañstwa polskiego”, a tak¿e defilady, festyny, zawody sportowe. Komunistyczne bojówki usi³owa³y sprowokowaæ wiernych, a milicja utrudnia³a, a nastêpnie uniemo¿liwi³a peregrynacjê po kraju specjalnie po¶wiêconej przez papie¿a kopii cudownego obrazu Matki Bo¿ej z Czêstochowy. By³ to najpowa¿niejszy kryzys w stosunkach miêdzy Ko¶cio³em a komunistycznym pañstwem od zakoñczenia okresu stalinizmu. Spowodowa³ umocnienie siê Ko¶cio³a i kompromitacjê Gomu³ki, która ju¿ wkrótce przyczyni³a siê do jego upadku. Od pocz±tku lat 70-tych re¿im stara³ siê unikaæ konfliktu z katolick± wiêkszo¶ci± spo³eczeñstwa, chocia¿ a¿ do 1989 roku nie zaprzesta³ promowania ateizmu oraz prób pozyskiwania czê¶ci duchowieñstwa do wspó³pracy z bezpiek± i roz³amowymi organizacjami.
Ryszard Terlecki
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
