[2022.04.27] Patrioci i targowica
Dodane przez Administrator dnia 02/05/2022 16:50:45
Niedługo świętować będziemy 231. rocznicę uchwalenia Ustawy Rządowej z 3 maja 1791 roku, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. To ważne wydarzenie w dziejach naszego państwa. Warto bowiem pamiętać, że w połowie XVIII stulecia Rzeczpospolita Obojga Narodów nie była już europejską potęgą. Było znacznie gorzej.
Polska miotana wewnętrznymi kryzysami coraz bardziej popadała w zależność od silniejszych sąsiadów- zwłaszcza od Rosji. Na polskim tronie w 1764 r. zasiadł Stanisław August Poniatowski, dawny kochanek Katarzyny II, która za pomocą wojska, pomogła mu w objęciu władzy. I uważała się za „protektorkę” polskich spraw, bezceremonialnie ingerując w politykę wewnętrzną naszego państwa. Wobec narastającej utraty niezawisłości pojawili się patrioci wzywający do niezbędnych reform. Wśród nich znaleźli się m.in. Stanisław Małachowski, Adam Kazimierz Czartoryski i Hugo Kołłątaj. Politycy ci postulowali uniezależnienie się od Rosji. Szansa na dokonanie zmian pojawiła się w czasie Sejmu Wielkiego (1788-1792), którego obrady zbiegły się z wojną rosyjsko-turecką. Katarzyna II, chwilowo zajęta wojną z Imperium Osmańskim, mniej zajmowała się sprawami polskimi. To zainspirowało patriotów do zwiększonej aktywności. W efekcie udało się wówczas przyjąć najdonioślejszy dokument, jakim okazała się konstytucja uchwalona w maju 1791 r.
Niestety, reformy państwa spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem targowicy - środowiska, które dążyło do utrzymania starego porządku oraz rosyjskiego protektoratu i które przy pomocy carskiego wojska rozpoczęło tworzenie odrębnych struktur państwowych w celu przejęcia władzy i obalenia ustawy zasadniczej.
Jan L. Franczyk