[2006.02.16] „Od bohaterstwa do agentury”
Dodane przez Administrator dnia 16/02/2007 01:54:01
W tym tygodniu w wydawnictwie WAM, należącym do Ojców Jezuitów, ukazała się ważna książka: „Kościół katolicki w okresie komunistycznej dyktatury. Od bohaterstwa do agentury”. Pomysł wydania tej książki zrodził się wiosną 2006 roku, gdy w archidiecezji krakowskiej powstała komisja „Pamięć i troska”, zajmująca się przypadkami współpracy osób duchownych z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Historycy z Wydziału Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej oraz z Instytutu Pamięci Narodowej postanowili wówczas podjąć wspólnie badania naukowe nad historią Kościoła w Archidiecezji Krakowskiej w latach 1945-1989. Zdecydowano o publikowaniu rozpraw poszczególnych autorów w kolejnych tomach, ukazujących się dwa lub trzy razy w roku.
Prace rozpoczęły się właściwie dopiero latem, ponieważ uczestnicy tego przedsięwzięcia musieli dokończyć rozmaite wcześniej podjęte zobowiązania wydawnicze. Większość artykułów została przekazana redaktorom w końcu 2006 roku, a w styczniu 2007 roku całość była już gotowa do druku. W trakcie prac okazało się, że w bardzo krótkim czasie będzie możliwe wydanie również tomu drugiego.
Podstawą publikacji są dokumenty zgromadzone w archiwum IPN, uzupełnione o rozmaite inne źródła, w tym dokumenty z archiwum Kurii Metropolitalnej. Dokumenty te poddane zostały gruntownej analizie, a czytelnikowi przedstawiono rzetelny przegląd zgromadzonego materiału. W pierwszym tomie znalazły się m. in. opracowania dotyczące księży od dłuższego już czasu posądzanych o agenturalną współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa. Obszerne rozprawy zostały poświęcone kilku takim księżom, wśród nich ks. Mieczysławowi Malińskiemu, ks. Mirosławowi Drozdkowi czy ks. Mieczysławowi Łukaszczykowi. W tomie tym znalazły się jednak także opracowania przedstawiające sylwetki niezłomnych duchownych, którzy nie tylko nie dali się złamać czy skusić do współpracy, ale odważnie występowali przeciwko dyktaturze. Do takich pięknych postaci, opisanych w tym tomie, należeli biskup Jan Pietraszko, ks. Adolf Chojnacki oraz – co szczególnie zainteresuje mieszkańców Nowej Huty – ks. Jan Bielański.
W omówionym tu tomie wspólnego dzieła PAT i IPN znalazły się również dokumenty funduszu operacyjnego Wydziału IV SB, zajmującego się zwalczaniem Kościoła – a fundusz ten obejmował wypłaty oraz wydatki na prezenty dla tajnych współpracowników – a także artykuły o kolejnych naczelnikach Wydziału IV w Krakowie oraz o likwidacji niższych seminariów zakonnych na terenie województwa krakowskiego w 1952 roku. U zainteresowanych historią Nowej Huty najwięcej emocji wywoła jednak ponura historia księdza, uczestniczącego w walce o Krzyż w 1960 roku, który oddał bezpiece wielkie usługi, donosząc m.in. na ówczesnego biskupa Karola Wojtyłę. Na koniec warto też zauważyć, że wątek nowohucki pojawi się również w drugim tomie, którego wydanie przewidywane jest już na wiosnę tego roku.
Ryszard Terlecki