[2013.05.16] Zachowek, czy zawsze się należy?
Dodane przez Administrator dnia 16/05/2013 20:01:42
Po ojcu, jako jedyny spadkobierca testamentowy, otrzymałem mieszkanie. Do zachowku mają prawo tylko dwaj wnukowie zmarłego – synowie mojego nieżyjącego brata. Do jakiej części spadku mają prawo? Byłam jedyną osobą, która zajmowała się całkowitą opieką nad bardzo chorym ojcem aż do jego śmierci. Czy w tej sytuacji należy im się zachowek? Jak ich go pozbawić?
Wedle przepisów prawa (art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego), „zstępnym (…) spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”. Natomiast § 2 stanowi, że roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia przysługuje, gdy „uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu”.
Pozbawienie prawa do zachowku może być konsekwencją wydziedziczenia (musi wynikać z wyraźnej woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie, ze wskazaniem konkretnej przyczyny – art. 1008 k.c.). Samo pominięcie w testamencie spadkobiercy (tzw. testament negatywny) nie pozbawia go prawa do zachowku.
Spadkobierca może zostać pozbawiony zdolności dziedziczenia, a także nie otrzymać zachowku, jeśli został uznany za niegodnego (choć w opisanym stanie faktycznym nie ma ku temu przesłanek). Zgodnie z art. 928 § 1 k.c., „spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli: 1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy; 2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności; 3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego”.
(sp)