29 kwietnia w Hucie Stalowa Wola og³oszono strajk o podwy¿kê p³ac i przyjêcie do pracy cz³onków Komisji Zak³adowej NSZZ „Solidarno¶æ”. Zosta³ on jednak szybko wygaszony wobec demonstracji si³y. 1 maja mia³y miejsce manifestacje w Bielsku Bia³ej, D±browie Górniczej, Gdañsku, Nowej Hucie, £odzi, P³ocku, Poznaniu, Warszawie i Wroc³awiu. Demonstracje te mia³y niespotykan± od czasu stanu wojennego skalê.
Stocznia Gdañska podjê³a strajk 2 maja 1988 r. Obok postulatów ekonomicznych, pojawi³y siê wyra¼ne ¿±dania polityczne, przede wszystkim przywrócenie „Solidarno¶ci”. Tego samego dnia Krajowa Komisja Wykonawcza wyda³a o¶wiadczenie, w którym kwestiê legalizacji „Solidarno¶ci” nazywano „pal±c± konieczno¶ci±”. W tym samym dniu na 227 Konferencji Plenarnej wypowiada³ siê Episkopat. Wzywa³ on w³adze do podjêcia dialogu ze spo³eczeñstwem: „Jedynym ¶rodkiem prowadz±cym do przezwyciê¿enia kryzysu w kraju jest dialog w³adz pañstwowych i reprezentatywnych grup spo³ecznych”.
Strajk w ówczesnej Hucie im. Lenina rozpocz±³ na Walcowni Zgniatacz Andrzej Szewczuwianiec. Na teren kombinatu przedostali siê dzia³acze podziemnej „Solidarno¶ci” – Jan Ciesielski, Mieczys³aw Gil, Stanis³aw Handzlik. Do³±czyli oni do komitetu strajkowego. Edward Nowak stworzy³ punkt informacyjny poza Hut± w prywatnym mieszkaniu Grzegorza Surdego, który da³ mo¿liwo¶æ nawi±zywania kontaktów z zagranic±.
1 maja, w ¦wiêto Pracy, u¿ywaj±c fortelu z karetk± pogotowia, do strajkuj±cych przyby³ ks. Kazimierz Jancarz, który odprawi³ w hali fabrycznej uroczyst± Mszê ¶w. Dzieñ pó¼niej, przy pomocy podrobionej przepustki - osobi¶cie sporz±dzonej przez ks. Kazimierza - na teren kombinatu przedosta³ siê ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, który odprawi³ Msze ¶w. w uroczysto¶æ 3 i 4 maja, w ¶wiêto ¶w. Floriana, patrona hutników.
4 maja do strajkuj±cego kombinatu w Nowej Hucie przyby³a delegacja z ramienia Episkopatu: Halina Bortnowska, mec. Jan Olszewski i prof. Andrzej Stelmachowski. Mieli pe³nomocnictwa Episkopatu do prowadzenia tych rozmów, negocjacji, po¶redniczenia, podjêcia siê mediacji. Wydawa³o siê, ¿e dojdzie do kompromisu. Niestety, dos³ownie kilka godzin pó¼niej w nocy z 4 na 5 maja wokó³ Huty im. Lenina zgromadzono znaczne si³y ZOMO i brygad antyterrorystycznych. Przy u¿yciu petard i gazów ³zawi±cych funkcjonariusze wtargnêli do Huty ok. 2 w nocy. Dosz³o do bardzo drastycznych przypadków: bicia ludzi le¿±cych, zmuszania strajkuj±cych w halach do klêkania przed funkcjonariuszami ZOMO. Jednocze¶nie przeprowadzono falê aresztowañ w mieszkaniach prywatnych w¶ród osób, które podejrzewane by³y o sprzyjanie strajkuj±cym. Na osoby uznane za „prowodyrów” posypa³y siê kary aresztu i grzywny. W ich obronie za³oga rozpoczê³a strajk absencyjny. Ze wzglêdu na ogromn± liczbê osób represjonowanych i pozbawionych pracy ks. Jancarz powo³a³ Wikariat Solidarno¶ci, który swoj± nazw± nawi±zywa³ do struktur charytatywnych, pomagaj±cych osobom represjonowanym w Ameryce Po³udniowej.
Dzia³alno¶æ ta - polegaj±ca na organizowaniu zbiórek pieniê¿nych i na udzielaniu pomocy materialnej pokrzywdzonym robotnikom nowohuckim - spotka³a siê z ogromnym odzewem ze strony wiêkszo¶ci mieszkañców Krakowa, w tym ¶rodowisk inteligenckich. By³ to szczytowy okres dzia³alno¶ci Duszpasterstwa Ludzi Pracy, który przyczyni³ siê do uwolnienia uwiêzionych dzia³aczy strajkowych. Z kolei Komitet Strajkowy przekszta³ci³ siê w dniu 19 maja 1988 roku w jawn± strukturê zwi±zku hutniczej „Solidarno¶ci”, obieraj±c za swoj± tymczasow± siedzibê s³ynny ju¿ na ca³± Polskê „Bunkier” w mistrzejowickim ko¶ciele.
Prof. Jerzy Eisler – (...) „By³a to pierwsza znacz±ca fala strajków, protestów spo³ecznych od grudnia ’81 roku. My¶lê, ¿e z dzisiejszej perspektywy wydaje siê, ¿e ta w³a¶nie fala – mimo, ¿e zakoñczy³a siê niepowodzeniem – otworzy³a drogê za rok do Okr±g³ego Sto³u, pó¼niej wyborów i przemian ustrojowych w Polsce, jakie nast±pi³y po ’89 roku. (...) Chocia¿ ta fala strajkowa skoñczy³a siê pora¿k± strajkuj±cych, to jednak „Solidarno¶æ” pokaza³a, ¿e jest, istnieje i dla wielu Polaków jest t± nadziej±”.
Nowa Huta staje siê miejscem gdzie upada komunizm. Strajki robotników Huty im. Lenina z 1988 roku by³y tego bezpo¶redni± przyczyn±. Rozpoczyna siê droga do WOLNEJ i NIEPODLEG£EJ POLSKI.
(RW)
Sk³ad Komitetu Strajkowego (oryginalna kolejno¶æ):
Andrzej Szewczuwianiec ZW
W³adys³aw Kielian ZW
Adam Ska³bania ZW
Tadeusz Szczypczyñski ZW
Andrzej Czepielewski ZW
Bogus³aw At³asiñski ZB-2
Maciej Mach ZB-2
Kazimierz Baniak ZM
Bogdan Wróbel ZM
Krzysztof Wróbel ZM
Julian G±sior ZM
Jan Sajka ZB-1
Marek Domaga³a ZB-1
Stanis³aw Biel ZB-1
Henryk Krzy¿ak ZH
Marian Waldon Si³ownia
Oddaj±c ho³d wszystkim, którzy przyczynili siê do odzyskania wolnej i niepodleg³ej Polski dniu 26 kwietnia br. o godz. 12.00 przez przedstawicieli NSZZ „Solidarno¶æ” oraz w³adz miasta i województwa zostan± z³o¿one kwiaty pod pomnikiem „Solidarno¶ci” na pl. Centralnym im R. Reagana. Zapraszamy tak¿e uczestników strajku z 1988 roku.
26 kwietnia 2018 roku w ko¶ciele Matki Bo¿ej Czêstochowskiej na os. Szklane Domy 7, odprawiona zostanie uroczysta Msza ¶w. w intencji mieszkañców Nowej Huty
z okazji 30 rocznicy strajków kwietniowo-majowych na Kombinacie w 1988 roku.
Pragniemy serdecznie zaprosiæ Mieszkañców Nowej Huty do wspólnej modlitwy,
której przewodniczy³ bêdzie JE Ksi±dz Arcybiskup Marek Jêdraszewski, Metropolita Krakowski w asy¶cie proboszczów nowohuckich parafii. o. Augustyn Spasowicz OCist., proboszcz
wraz z Komisj± Robotnicz± Hutników NSZZ „Solidarno¶æ”
,, Zobaczycie, jeszcze przyjda takie czasy, iz kazdy z nas westchnie i powie: Oj, postrajkowaloby sie troche! ''- przewodniczacy Komitetu Strajkowego KM HiL, Andrzej Szewczuwianiec ( zaslyszane bezposrednio, gdzies 30 kwietnia 88 r. po poludniu, pod nieistniejaca juz hala Walcowni Zgniatacz ).
-
Bardzo mi zalezy na tym swiadectwie, zarazem osobistym i historycznym. Niezaleznie z czyjej inspiracji powstalo. Prawda obiektywna sie liczy.
To troche tak jak z ,, Bunia ", przeciez nie chcialem, zeby zginela...
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
-
Bardzo mi zalezy na tym swiadectwie, zarazem osobistym i historycznym. Niezaleznie z czyjej inspiracji powstalo. Prawda obiektywna sie liczy.
To troche tak jak z ,, Bunia ", przeciez nie chcialem, zeby zginela...